Reforma de las pensiones y de los recursos de las personas mayores: algunas enseñanzas de las experiencias extranjeras

Laburpena

Gutxi gorabehera azkeneko hamar urteotan zehar, Europako Batasuneko kide guztiek bere erretiro-sistemak eraberritzeko prozesuak abian jarri dituzte. Gizarte-babeserako sistemaren zutabeetako baten eraldaketa handi honek pentsioei buruzko plan publikoak finantzatzeko moduei eta, ondorioz, egungo eta etorkizuneko erretiratuen baliabideei zuzenean eragiten die. Mahai gainean ditugun auziak nolabait argitzeko asmoz, IRES eta ENRSP (Pentsio Osagarriei buruzko Europako Ikerketa Sarea) erakundeek 2002. urteko urrian nazioarteko konferentzia bat antolatu zuten, horren emaitzak artikulu honetan azaldu ditugu. Herrialde bakoitzean dauden erreformatzeko moduak anitzak badira ere, konparazio-ikuspegiak erreforma horiek planteatu dituzten arazoen artean dauden antzekotasunak azpimarratzen ditu. Hain zuzen ere, abian dauden eraldaketek pentsioen batezbesteko mailaren gainean eragin negatiboa, batzuetan handi samarra dena, izango dute. Gainera, atzeranzko erreforma hauek enplegatuek hartzen dituzten arriskuak areagotu eta kapitalizatzeko programen garapena sustatu ahal ditzakete. Hala ere, aipatutako programa horiek ezarri dituzten herrialde guztietan, horien garapena arazo ugari planteatzen ari da (finantzen merkatuen izaera nabarmen hegazkorra, programa horiek eskaintzen dituzten zerga laguntzen funtsean atzeranzkoak diren banaketa, soldata altu eta baxuen, belaunaldien edo emakume eta gizonen artean dauden geroz eta handiagoko desberdintasunak). Azken buruan, abian dauden erreformak baloratzeko puntu horiek, gutxienez, ikuspegi ekonomikotik erreforma horiek duten baliozkotasunari buruz, eta gauzatu dituzten eraldaketen bidezko izaerari buruz zalantza serioak planteatzen dituzte.