Miguel Villanueva Primo de Riveraren diktaduran: oposizio zibila eta galdera parlamentarioa
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Laburpena
Artikuluaren helburu nagusia Miguel Villanueva y Gómez (1852-1931) politikari liberalak Primo de Riveraren diktaduraren aurka egin zuen lana aztertzea da. Garaiko testuinguru eta erretorika antidemokratikoa kontuan hartuta, ministro ohiaren adierazpenak aztertuko ditugu, prentsaren eta lehen mailako beste iturri batzuen bitartez. 1925. urtea, Alhucemasen lehorreratzea gertatu eta diktadura instituzionalizatzen hasi zen urtea, funtsezkoa izango zen politikariarentzat eta bere kide konstituzionalistentzat. Miguel Villanuevaren irudia erabakigarria da Espainiako historiaren garai honetan, Espainiako XIX. mendeko sistema parlamentarioaren defendatzaile bakanetako bat izan baitzen, eta jendaurrean agertu baitzen, inolako zalantzarik gabe, erregimen presidentzialistaren eta Asanblea Nazionalaren modaren aurka. Antzinako politikari dinastikoek erregimenari aurka egiteko egindako egintza zibil eta publiko nagusiak jasotzen ditu artikuluak.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Miguel Villanueva, Primo de Rivera, diktaduraren aurka, parlamentarismoa, konstituzionalistak
ALÍA MIRANDA, Francisco, Duelo de sables. El general Aguilera, de ministro a conspirador contra Primo de Rivera (1917-1931), Biblioteca Nueva, Madrid, 2006.
ARAGÓN REYES, Manuel, “Sistema parlamentario, sistema presidencialista y dinámica entre los poderes del Estado. Análisis comparado”, en PAU I VALL, Francesc (coord.), Parlamento y control de gobierno, Aranzadi, Pamplona, 1998, pp. 29-45.
AYALA CORAO, Carlos, “Sistemas de gobierno, sistema presidencial y sistema parlamentario en la organización de los poderes”, en CLAVERO ARÉVALO, Manuel Francisco, El derecho público de finales de siglo: una perspectiva iberoamericana, BBVA, Bilbao, 1997, pp. 181-196.
BEN AMI, Shlomo, El cirujano de hierro: la dictadura de Primo de Rivera (1923-1930), RBA Libros, Barcelona, 2012.
BONILLA, Jorge, Historia no contada de los Primo de Rivera, Espasa, Barcelona, 2016.
BOYD, Carolyn P., La política pretoriana en el reinado de Alfonso XIII, Alianza Editorial, Madrid, 1990.
CABRERA CALVO-SOTELO, Mercedes (dir.), Con luz y taquígrafos: el Parlamento en la Restauración (1913-1923), Taurus, Barcelona, 1998.
CARDONA ESCANERO, Gabriel, Alfonso XIII, el rey de espadas, Planeta, Barcelona, 2010.
DE BURGOS Y MAZO, Manuel, La dictadura y los constitucionalistas, Javier Morata, Madrid, 1934, 4 vols.
FERNÁNDEZ FLÓREZ, Wenceslao, Acotaciones de un oyente. Primera serie, Pueyo, Madrid, 1918.
FIGUEROA Y TORRES, Álvaro (conde de Romanones), Notas de una vida, Marcial Pons, Madrid, 1999.
FIGUEROA Y TORRES, Álvaro (conde de Romanones) Las responsabilidades del antiguo régimen, 1875-1923, Madrid, Renacimiento, s.f.
GARCÍA CANALES, Mariano, El problema constitucional en la Dictadura de Primo de Rivera, Centro de Estudios Constitucionales, Madrid, 1980.
GONZÁLEZ CALLEJA, Eduardo, La España de Primo de Rivera. La modernización autoritaria (1923-1930), Alianza Editorial, Madrid, 2005.
GORTÁZAR ECHEVERRÍA, Guillermo, Romanones: la transición fallida a la democracia, Espasa, Barcelona, 2021.
GUARNER CALAF, Catalina, “España, análisis de una realidad: la economía española entre 1850 y 2015”, Icade: Revista de la Facultad de Derecho, 101, 2017, pp 1-20.
IGLESIAS AMORÍN, Alfonso, Marruecos, panteón del imperio española (1859-1931), Madrid, Marcial Pons, 2022.
MUÑÍZ SUÁREZ, Luis, José Manuel Pedregal. Un demócrata olvidado, Nieva Ediciones, Avilés, 2022.
MARÍN ARCE, José María, Santiago Alba y la crisis de la Restauración, 1913-1930, UNED, Madrid, 1990.
MARTORELL LINARES, Miguel, José Sánchez Guerra: un hombre de honor, Madrid, Marcial Pons, 2011.
MARTORELL LINARES, Miguel, “La crisis parlamentaria de 1913-17. La quiebra del sistema de relaciones parlamentarias de la Restauración”, Revista de Estudios Políticos, 96, 1997, p. 137-161.
MARTORELL LINARES, Miguel, José Sánchez Guerra: un hombre de honor, Madrid, Marcial Pons, 2011.
MORENO LUZÓN, Javier, Romanones. Caciquismo y política liberal, Alianza Editorial, Madrid, 1998.
MORENO LUZÓN, Javier, Alfonso XIII: un político en el trono, Marcial Pons, Madrid, 2003.
MORENO LUZÓN, Javier, El rey patriota: Alfonso XIII y la nación, Galaxia Gutenberg, Barcelona, 2023.
NORA, Pierre (dir.), Les lieux de mémoire, Gallimard, París, 1984-1992 (7 vols.).
OLLERO VALLÉS, José (dir.), Diccionario biográfico de los parlamentarios de La Rioja (1833-2008), Instituto de Estudios Riojanos, Logroño, 2010.
QUIROGA FERNÁNDEZ DE SOTO, Alejandro, Miguel Primo de Rivera: Dictadura, populismo y nación, Crítica, Barcelona, 2022.
RAMIRO DE LA MATA, Javier, El proceso colonial de España en Marruecos durante la dictadura de Primo de Rivera (1923-1926), Universidad Complutense, Madrid, 2000.
RHALIZANI PALACIOS, Juan, “Finales convulsos, nuevos horizontes: la praxis africanista de Miguel Villanueva (1903-1908)”, Rúbrica Contemporánea, 13 (27), 2024, pp. 133-151.
SECO SERRANO, Carlos, Alfonso XIII y la crisis de la Restauración, Rialp, Madrid, 1979.
SECO SERRANO, Carlos, “El cerco de la monarquía. La ruptura de los partidos dinásticos con Alfonso XIII durante la dictadura de Primo de Rivera”, Boletín de la Real Academia de la Historia, 133, cuaderno 2, 1986, pp. 161-270.
SECO SERRANO, Carlos, Estudios sobre el reinado de Alfonso XIII, Real Academia de la Historia, Madrid, 1998.
SECO SERRANO, Carlos, La España de Alfonso XIII: el Estado. La política. Los movimientos sociales, Calpe, Madrid, 2002.
SOLDEVILLA Y RUIZ, Fernando, El año político: 1924, Imprenta de Enrique Fernández de Rojas, Madrid, 1925.
SOLDEVILLA Y RUIZ, Fernando El año político: 1925, Imprenta de Enrique Fernández de Rojas, Madrid, 1926.
SUEIRO SEOANE, Susana, España y Francia en Marruecos: la política mediterránea de Primo de Rivera, UNED, Madrid, 1991.
TUSELL GÓMEZ, Javier, Radiografía de un golpe de Estado: el ascenso al poder del general Primo de Rivera, Alianza Editorial, Madrid, 1987.
TUSELL GÓMEZ, Javier, Alfonso XIII, el rey polémico, Taurus, Barcelona, 2001.
VELASCO DE CASTRO, Rocío, “España y Marruecos: del desastre de Annual a la dictadura De Primo De Rivera (1921-1930). Coordinado Por Rocío Velasco De Castro. Introducción”, Hispania Nova, 20, 2021, 661-691.
VILLANUEVA Y GÓMEZ, Miguel, Marruecos: notas sobre lo que urge hacer desde Ceuta a Chafarinas, Tipografía El Telegrama del Rif, Melilla, 1906.
VILLANUEVA Y GÓMEZ, Miguel, Régimen representativo y parlamentario, Real Academia de Ciencias Políticas y Morales, Madrid, 1929.
VILLANUEVA Y GÓMEZ, Miguel, ¿Qué es la libertad en su noción filosófica y política?, Madrid, Universidad Central [tesis doctoral], 1873.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Los autores que publican en la revista Historia Contemporánea aceptan los siguientes términos:
- Los autores conservan todos los derechos de autor de sus trabajos, pero también otorgan derechos de autor a la editorial académica (UPV / EHU Press) con fines de gestión de derechos de autor, vigilancia y protección.
- Los documentos se publican por defecto con una licencia de atribución CC Reconocimiento-NoComercial-SinObrasDerivadas 4.0. Usted es libre de: Compartir — copiar y redistribuir el material en cualquier medio o formato. La licenciante no puede revocar estas libertades en tanto usted siga los términos de la licencia. Bajo los siguientes términos:
Atribución — Usted debe dar crédito de manera adecuada, brindar un enlace a la licencia, e indicar si se han realizado cambios. Puede hacerlo en cualquier forma razonable, pero no de forma tal que sugiera que usted o su uso tienen el apoyo de la licenciante.
NoComercial — Usted no puede hacer uso del material con propósitos comerciales.
SinDerivadas — Si remezcla, transforma o crea a partir del material, no podrá distribuir el material modificado.
No hay restricciones adicionales — No puede aplicar términos legales ni medidas tecnológicas que restrinjan legalmente a otras a hacer cualquier uso permitido por la licencia.
- Si un autor requiere una licencia CC más restringida (por ejemplo, CC-BY-SA), puede proporcionarla contactando a nuestro editor en: publicaciones@ehu.eus
- En particular, y sin tener que solicitar un permiso adicional, los documentos con licencia CC BY-NC-ND pueden depositarse en repositorios institucionales y sitios web académicos.
- "Post-prints" (es decir, las versiones aceptadas pero no editadas del manuscrito) también se pueden publicar previamente en línea, siempre que se especifique el reconocimiento de la autoría y la fuente como se indicó anteriormente.
Para usos no estándar de artículos o materiales publicados en Historia Contemporánea, comuníquese con nuestra editorial UPV / EHU Press en: collections@ehu.eus
https://orcid.org/0000-0002-5994-5004