Garaziko euskararen egitura geolinguistikoa
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Argitaratua
2024-01-19
Alexander Artzelus Muxika
Varun DC Arrazola
https://orcid.org/0000-0001-7763-4894
Varun DC Arrazola
Laburpena
Lan honen helburua Garaziko euskararen bariazio diatopikoa aztertzea da. Ibar honetako euskararen kokapen geolinguistikoaren berri ematen duen ahalik eta ezaugarririk gehien zerrendatzen saiatu gara, beraz. Hizkera jakin baten izaeraren berri jakiteko edota hizkera hori dialekto jakin batean sailkatzeko ezaugarri guztiek pisu bera ez dutela jabeturik, bakoitzaren eremua zedarritu dugu, ibarreko mintzoan eraginik handiena zein eremuk duen jakin ahal izateko. Horrez gain, berrikuntzak edota arkaismoak diren zehazten saiatu gara, eta berrikuntzak izatekotan, positiboak eta sistematikoak diren.
Zeregin horretarako, Garaziko oinarri dialektala lortu nahi izan dugu. Hortaz, adinekoen mintzoan oinarritu gara, batez ere. Hori lortzeko, duela hiruzpalau urte egindako grabaketak hartu ditugu aintzat, batez ere.
Garaziko mintzoak aski izaera orokorra duela ondorioztatu ahal izan dugu: berrikuntza positibo eta sistematikorik gehienak Euskal Herriko ekialde zabalarekin partekatzen dituela ikusi dugu; hots, Nafarroa Garaiko ekialdearekin eta Iparraldearekin. Iparralde osoa —Lapurdiko hego-mendebaldea eta Pirinioetako ibar nafarrak gorabehera— hartzen dutenen kopurua ere hazia da. Azkenik, badira eremu murritzagoko beste berrikuntza batzuk, baita Garazi eta ondoko ibarren batera baino iristen ez direnak ere.
Nola aipatu
Artzelus Muxika, Alexander, eta Varun DC Arrazola. 2024. «Garaziko Euskararen Egitura Geolinguistikoa». Anuario Del Seminario De Filología Vasca "Julio De Urquijo", urtarrilak. https://doi.org/10.1387/asju.25075.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
References
Alvar, Manuel. 1990. La lengua, los dialectos y la cuestión del prestigio. In Francisco Moreno Fernández (arg.), Estudios sobre variación lingüística, 13-26. Alcalá de Henares: Universidad de Alcalá.
Apalauza, Amaia. 2012. Nafarroako ipar-mendebaleko hizkeren egitura geolinguistikoa. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
Arana, Aitor. 2001. Zaraitzuko hiztegia. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Arana, Aitor. 2002. Zaraitzuko uskara. Zaraitzuera ikasteko liburua. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Arana, Aitor. 2010. Itzarbeibarko euskara. Ikasliburua eta hiztegia. Gares: Garesko Udala.
Arbelbide, Xipri. 1987. Garazi. Donostia & Baiona: Elkar.
Artzelus, Alexander. 2019. Garaziko hizkuntza-aldakortasuna geografiaren, adinaren eta ge¬neroaren arabera. FLV 127. 153-188. https://doi.org/10.35462/FLV127.5.
Artzelus, Alexander. 2020a. Garaziko euskararen azterketa diafasikoa. In Ekaitz Santazilia, Dorota Krajewska, Eneko Zuloaga & Borja Ariztimuño (arg.), Fontes Linguae Vasconum 50 urte. Ekarpen berriak euskararen ikerketari, 63-80. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Artzelus, Alexander. 2020b. Garaziko gazteen hizkuntza-aldakortasuna hezkuntza-ereduaren eta praktika-komunitatearen arabera. In Iñaki Camino, Xabier Artiagoitia, Irantzu Epelde & Koldo Ulibarri (arg.), Eibartik Zuberoara euskalkietan barrena. Koldo Zuazori gorazarre, 89-114. Bilbo: UPV/EHU.
Artzelus, Alexander. 2021. Garaziko euskararen hizkuntza-aldakortasuna. Gasteiz: UPV/EHUko doktoretza-tesia. https://addi.ehu.es/handle/10810/51354.
Artzelus, Alexander. 2022a. Muga politikoaren eragin linguistikoa Garazin lekukoen oharmenaren arabera. In Dorota Krajewska, Sergio Monforte & Eneko Zuloaga (arg.), Aziti-Bihia. Euskal Filologia eta Hizkuntzalaritzaren adarrak, 6-32. Gasteiz: UPV/EHU.
Artzelus, Alexander. 2022b. Generoa Garaziko hizkuntza-aldakortasunaren baitan. In Aitor Lizardi, Sergio Monforte, Laura Vela & Alazne Arriortua (arg.), Kimu berriak euskal hizkuntzalaritzan, 33-55. Bilbo: UEU.
Artzelus, Alexander. 2022c. Estatuen arteko mugaren eragina Garazi ibarreko euskaran. Uztaro 123, 109-145. https://doi.org/10.26876/uztaro.123.2022.6.
Aurnague, Jakes & Maia Duguine. 2004. Euskaldun orok altxa burua: Enquête sociolinguistiques en Garazi 1982, 2002 (Lankidetzan 33). Donostia: Eusko Ikaskuntza.
Aurrekoetxea, Gotzon & Xarles Videgain. 2004. Haur prodigoaren parabola Ipar Euskal Herriko 150 bertsiotan (ASJUren gehigarriak 49). Bilbo: UPV/EHU.
Aurrekoetxea, Gotzon, Xarles Videgain & Aitor Iglesias. 2004. “Bourciez” bildumako euskal atlasa (BBEA): 1. Lexikoa. ASJU 38(2).
Aurrekoetxea, Gotzon, Xarles Videgain & Aitor Iglesias. 2005. “Bourciez” bildumako euskal atlasa (BBEA): 2. Gramatika. ASJU 39(1).
Badihardugu Euskara Elkartea. 2023. Ahotsak.eus. Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea [webgunea]. https://ahotsak.eus/ (2023-02-14).
Bellmann, Günter. 1998. Between base dialect and standard language. Folia Linguistica 32(1-2). 23-34. https://doi.org/10.1515/flin.1998.32.1-2.23.
Bonaparte, Louis Loucien. 1863. Carte des sept provinces basques, montrant la délimitation actuelle de l’euscara. Londres: Stanford's Geographical Establishment.
Bonaparte, Louis Loucien. 1881. Observaciones acerca del vascuence de Valcarlos. Revista Euskara 4. 161-166.
Britain, David. 2004 [2002]. Space and spatial diffusion. In Jack K. Chambers, Peter Trudgill & Natalie Schilling-Estes (arg.), The handbook of language variation and change, 603-637. Malden, MA & Oxford: Blackwell.
Camino, Iñaki. 1997. Aezkoako euskararen azterketa dialektologikoa. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Camino, Iñaki. 2004a. Nafarroa Behereko Euskara. FLV 97. 445-486. https://doi.org/10.35462/flv97.2
Camino, Iñaki. 2004b. Irizpide metodologikoak egungo euskal dialektologian. Euskera 49(2). 67-102.
Camino, Iñaki. 2004c. Hego-nafarrera. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Camino, Iñaki. 2008. Nafarroa Behereko euskara zaharra. ASJU 42(1). 101-169.
Camino, Iñaki. 2009. Dialektologiatik euskalkietara tradizioan gaindi. Donostia: Elkar.
Camino, Iñaki. 2013. Euskalkien historiaz: Lapurdi eta Nafarroa Garaia. In Ricardo Gómez, Joakin Gorrotxategi, Joseba Andoni Lakarra, Céline Mounole (arg.), Koldo Mitxelena Katedraren III. biltzarra, 77-140. Gasteiz: UPV/EHU.
Camino, Iñaki. 2014 [2011]. Ekialdeko euskararen iraganaz. In Irantzu Epelde (arg.), Euskal dialektologia: lehena eta oraina (ASJUren gehigarriak 69), 87-153. Bilbo: UPV/EHU.
Camino, Iñaki. 2015. Oztibarreko mintzoaz eta haren lexikoaz. FLV 119. 5-60. https://doi.org/10.35462/flv119.1.
Camino, Iñaki. 2016. Amiküze eskualdeko heskuara. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
Camino, Iñaki. 2021. Soako bat Garaziko mintzoari. In Adolfo Arejita (arg.), Aniztasuna: hizkeren berba-mintzoak. Euskaltzaindiaren II. Nazioarteko Dialektologia Biltzarra, 49-100. Bilbo: Euskaltzaindia.
Camino, Iñaki. 2022. Aztergaiak Ipar Euskal Herriko euskararen berrikuntzez. Bilbo: UPV/EHU.
Chambers, Jack & Peter Trudgill. 1998 [1980]. Dialectology. Cambridge: CUP. https://doi.org/10.1017/cbo9780511805103.
Chela-Flores, Godsuno. 2017. Language ideologies, intervarietal conflict and their repercussions on language and society: The case of the Hispanic dialect complex. Dialectologia et geolinguistica 25. 123-150. https://doi.org/10.1515/dialect-2017-0006.
Coyos, Battittu. 1999. Le parler basque souletin des Arbailles. Paris: L'Harmattan.
Duhau, Henry. 1993. Hasian hasi: Beskoitzeko euskara. Donibane Lohizune: Alinea eta Ahoka.
EHHA = Euskaltzaindia (2008-2019).
Epelde, Irantzu. 2004. Larresoroko euskara. Gasteiz: UPV/EHUko doktoretza-tesia. http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/Irantzu_Epelde_TESI.pdf (2023-02-14).
Erdozia, Jose Luis. 2001. Sakana erdialdeko euskara. UPV/EHUko doktoretza-tesia. http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/jose_luis_erdozia.pdf (2023-02-14).
Estornés-Lasa, Bernardo. 1997. Erronkariko uskararen hiztegia. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Estornés-Lasa, José. 1968. Erronkari’ko uskara. Donostia: Auñamendi.
Euskaltzaindia. 2008-2019. Euskararen Herri Hizkeren Atlasa, 11 lib. Bilbo: Euskaltzaindia.
Etxepare, Bernat. 1980 [1545]. Linguae Vasconum Primitiae (edizio kritikoa). Bilbo: Mensajero (Patxi Altunaren argit.).
Gaindegia. 2019. Euskal Herria eskualdeka. Argazki sozioekonomikoa 2019. Garazi-Baigorri. https://atlasak.datuak.net/eskualdeak_EH/dokumentazioa/E75%20%20GARAZI%20BAIGORRI.pdf (2023-02-14).
Gimeno, Francisco. 1987. A propósito de comunidad de habla: The social dimensión of dialectology de J.P. Rona. In María Vaquero de Ramírez & Humberto López Morales (arg.), Actas del I Congreso Internacional sobre el Español de América, 689-698. Madril: Academia Portorriqueña de la Lengua Española.
Haase, Martin. 1990. Erdal hitzen mailegatzea Iparraldeko euskaraz. Euskera 35. 405-415. https://doi.org/10.20378/irb-57868.
Haraneder, Joannes. 1990 [1740]. Jesu Christoren Evangelio Saindua. Bilbo: Euskaltzaindia (Patxi Altunaren argit.).
Hernández-Campoy, Juan Manuel. 1999. Geolingüística. Modelos de interpretación geográfica para lingüistas. Murtzia: Universidad de Murcia.
Hernández-Campoy, Juan Manuel. 2016. Sociolinguistic Styles. Oxford: John Wiley & Sons.
Hernández-Campoy, Juan Manuel & Manuel Almeida. 2005. Metodología de la investigación sociolingüística. Málaga: Comares.
Hsieh, Hsin-I. 1973. A new method of dialect subgrouping. Journal of Chinese Linguistics 1(1). 64-92 (Berrargit. in William S. Wang (arg.), The lexicon in phonological change, 159-196. Haga: Mouton, 1977. https://doi.org/10.1515/9783110802399.159).
Ibarra, Orreaga. 1995. Ultzamako hizkera. Inguruko euskalkiekiko harremanak. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Ibarra, Orreaga. 2000. Erroibarko eta Esteribarko hizkera. Iruñea: UPNA/NUP.
Ibarra, Orreaga. 2007. Erroibarko eta Esteribarko hiztegia. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
INSEE. 2022. Populations légales 2019. Commune de Saint-Jean-Pied-de-Port (64485). In Institut national de la statistique et des études économiques. https://www.insee.fr/fr/statistiques/6005800?geo=COM-64485 (2023-02-14).
Irizar, Pedro. 1999-2002. Morfología del verbo auxiliar bajo navarro oriental: estudio dialectológico, 3 lib. Bilbo: UPV/EHU & Euskaltzaindia.
Isasa, Arrate. 2023. Ba- partikularen erabilera hiru eremu dialektal mugakidetan: Oiartzungoa, Bortzirietakoa eta nafar-lapurterazko zenbait herritakoa. Gasteiz: UPV/EHUko master amaierako lana.
Izeta, Mariano. 1998. Baztango hiztegia. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2001a. Hitz eratorriak Luzaideko hizkeran. FLV 86. 67-86. https://doi.org/10.35462/flv86.5.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2001b. Aditz trinkoen orainaldiko formak Luzaideko hizkeran. FLV 87. 193-202. https://doi.org/10.35462/flv87.2.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2004. Nafarroa Behereko hiru eskutitz. FLV 95. 89-113. https://doi.org/10.35462/flv95.3.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2006. Luzaide eta Ondarrolako hiru gutun. FLV 101. 95-108. https://doi.org/10.35462/flv101.5.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2007. Luzaideko euskararen hiztegia. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2022. Luzaideko oikonimiaren azterketa: etxe-izengoitiak. FLV 134. 309-336. https://doi.org/10.35462/flv134.2.
Krajewska, Dorota. 2016. Euskarazko erlatiboen diakroniaz: testu zaharren azterketa. FLV 122. 463-488. https://doi.org/10.35462/flv122.7.
Lafitte, Piarres. 1944. Grammaire basque (navarro-labourdin littéraire). http://meta.gipuzkoakultura.net/handle/10690/468 (2023-02-14).
Lakarra, Joseba Andoni. 1997. Refranes y sentencias (1596). Ikerketak eta edizioa. Bilbo: Euskaltzaindia.
Lakarra, Joseba Andoni. 2014 [2011]. Gogoetak euskal dialektologia diakronikoaz: Euskara Batu Zaharra berreraiki beharraz eta haren banaketaren ikerketaz. In Irantzu Epelde (arg.), Euskal dialektologia: lehena eta oraina (ASJUren gehigarriak 69), 155-241. Bilbo: UPV/EHU.
Lizarraga, Joakin. 1994 [1793]. Jesukristo, Maria eta santuen bizitzak. Iruñea: Nafarroako Gobernua (Juan Apezetxea & Frantzisko Ondarraren argit.) https://www.mediateka.eus/es/archivos/?id=79997 (2023-02-14).
Lizarraga, Joakin. 2004 [1821]. Hainbat itzulpen. Bilbo: Deustuko Unibertsitatea (Rosa Miren Pagolaren argit.) https://www.mediateka.eus/es/archivos/?id=79994 (2023-02-14).
Manterola, Julen. 2015. Euskararen morfologia historikorako: artikuluak eta erakusleak. Gasteiz: UPV/EHUko doktoretza-tesia. https://addi.ehu.es/handle/10810/15848.
Montoya, Estibalitz. 2003. Zugarramurdi eta Urdazubiko euskara. Gasteiz: UPV/EHUko doktoretza-tesia. http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/Estibaliz_Montoya_TESIA.pdf (2023-02-14).
Moreno Fernández, Francisco. 2009 [1998]. Principios de sociolingüística y sociología del lenguaje. Bartzelona: Ariel.
Mounole, Céline. 2007. Perifrasi zaharra mendebalde eta erdialdeko euskara zaharrean: azterketa kuantifikatiboa eta proposamen berria. ASJU 41(1). 67-137.
Mounole, Céline. 2014. Le verbe basque ancien: étude philologique et diachronique. ASJU 48. Bilbo: UPV/EHU. https://doi.org/10.1387/asju.19991
Mounole, Céline & Joseba Andoni Lakarra. 2018. Euskara arkaikoa. In Joakin Gorrotxategi, Iban Igartua & Joseba Andoni Lakarra (arg.), Euskararen historia, 352-468. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
Mitxelena, Koldo. 1990 [1961]. Fonética Histórica Vasca (ASJUren gehigarriak 4). Donostia: Gipuzkoako Foru Aldundia.
Oihartzabal, Beñat. 1984. Ba- baiezko aurrizkia. Euskera 29(1). 351-371.
Reguero, Urtzi. 2019. Filologiatik dialektologiara Nafarroako euskarazko testu zaharretan barrena (1416-1750) (ASJUren gehigarriak 71). Bilbo: UPV/EHU.
Sagarzazu, Txomin. 2005. Hondarribiko eta Irungo euskara. Irun: Alberdania.
Salaberri, Patxi. 2000. Luzaideko euskara, Mezkirizkoaren eta Aezkoakoaren argitan. In Koldo Zuazo (arg.), Dialektologia gaiak, 223-259. Gasteiz: Arabako Foru Aldundia.
Salaberri, Patxi, 2012. Bokalen garapena Garaziko euskaran. Etxepareren hizkeratik Luzaidekora. In Joseba Andoni Lakarra, Joakin Gorrotxategi & Blanca Urgell (arg.), Koldo Mitxelena Katedraren II. Biltzarra, 263-286. Bilbo: UPV/EHU.
Salaburu, Pello & Maite Lakar (lag.). 2005. Baztango Mintzoa: gramatika eta hiztegia. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
Trask, Larry. 1990. The -n class of verbs in Basque. Transactions of the Philological Society 88(1). 111-128. https://doi.org/10.1111/j.1467-968x.1990.tb00633.x.
Trudgill, Peter. 2023. The long journey of English. A geographical history of the language. Cambridge: CUP.
Urgell, Blanca. 2006. Para la historia del sustantivo verbal en vasco. ASJU 40(1-2). 921-948.
Urgell, Blanca. 2018. Zer da lehenago, aditzoina ala partizipioa? Oharrak euskararen kronologiarako. ASJU 52(1-2). 777-816. https://doi.org/10.1387/asju.20229.
Urrestarazu, Iñigo. 2021. Gogoetak Euskara Batu Zaharraren hausturaz. Gasteiz: UPV/EHUko Master Amaierako Lana.
Zelaieta, Edu. 2008. Baztan-Bidasoko hizkeren azterketa dialektologikoa. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
Zuazo, Koldo. 1998. Euskalkiak, gaur. FLV 78. 191-233. https://doi.org/10.35462/flv78.1.
Zuazo, Koldo. 2010. El euskera y sus dialectos. Origen, evolución y propuestas de futuro. Irun: Alberdania.
Zuazo, Koldo. 2012. Arabako euskara. Donostia: Elkar.
Zuazo, Koldo. 2018. Sarako euskara. Bilbo: UPV/EHU.
Zuazo, Koldo. 2021. Baigorri eta Ortzaize ibarretako euskara. Bilbo: UPV/EHU.
Zuloaga, Eneko. 2020. Mendebaleko euskararen azterketa dialektologiko-diakronikorantz. UPV/EHUko doktoretza-tesia. https://addi.ehu.es/handle/10810/49846.
Apalauza, Amaia. 2012. Nafarroako ipar-mendebaleko hizkeren egitura geolinguistikoa. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
Arana, Aitor. 2001. Zaraitzuko hiztegia. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Arana, Aitor. 2002. Zaraitzuko uskara. Zaraitzuera ikasteko liburua. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Arana, Aitor. 2010. Itzarbeibarko euskara. Ikasliburua eta hiztegia. Gares: Garesko Udala.
Arbelbide, Xipri. 1987. Garazi. Donostia & Baiona: Elkar.
Artzelus, Alexander. 2019. Garaziko hizkuntza-aldakortasuna geografiaren, adinaren eta ge¬neroaren arabera. FLV 127. 153-188. https://doi.org/10.35462/FLV127.5.
Artzelus, Alexander. 2020a. Garaziko euskararen azterketa diafasikoa. In Ekaitz Santazilia, Dorota Krajewska, Eneko Zuloaga & Borja Ariztimuño (arg.), Fontes Linguae Vasconum 50 urte. Ekarpen berriak euskararen ikerketari, 63-80. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Artzelus, Alexander. 2020b. Garaziko gazteen hizkuntza-aldakortasuna hezkuntza-ereduaren eta praktika-komunitatearen arabera. In Iñaki Camino, Xabier Artiagoitia, Irantzu Epelde & Koldo Ulibarri (arg.), Eibartik Zuberoara euskalkietan barrena. Koldo Zuazori gorazarre, 89-114. Bilbo: UPV/EHU.
Artzelus, Alexander. 2021. Garaziko euskararen hizkuntza-aldakortasuna. Gasteiz: UPV/EHUko doktoretza-tesia. https://addi.ehu.es/handle/10810/51354.
Artzelus, Alexander. 2022a. Muga politikoaren eragin linguistikoa Garazin lekukoen oharmenaren arabera. In Dorota Krajewska, Sergio Monforte & Eneko Zuloaga (arg.), Aziti-Bihia. Euskal Filologia eta Hizkuntzalaritzaren adarrak, 6-32. Gasteiz: UPV/EHU.
Artzelus, Alexander. 2022b. Generoa Garaziko hizkuntza-aldakortasunaren baitan. In Aitor Lizardi, Sergio Monforte, Laura Vela & Alazne Arriortua (arg.), Kimu berriak euskal hizkuntzalaritzan, 33-55. Bilbo: UEU.
Artzelus, Alexander. 2022c. Estatuen arteko mugaren eragina Garazi ibarreko euskaran. Uztaro 123, 109-145. https://doi.org/10.26876/uztaro.123.2022.6.
Aurnague, Jakes & Maia Duguine. 2004. Euskaldun orok altxa burua: Enquête sociolinguistiques en Garazi 1982, 2002 (Lankidetzan 33). Donostia: Eusko Ikaskuntza.
Aurrekoetxea, Gotzon & Xarles Videgain. 2004. Haur prodigoaren parabola Ipar Euskal Herriko 150 bertsiotan (ASJUren gehigarriak 49). Bilbo: UPV/EHU.
Aurrekoetxea, Gotzon, Xarles Videgain & Aitor Iglesias. 2004. “Bourciez” bildumako euskal atlasa (BBEA): 1. Lexikoa. ASJU 38(2).
Aurrekoetxea, Gotzon, Xarles Videgain & Aitor Iglesias. 2005. “Bourciez” bildumako euskal atlasa (BBEA): 2. Gramatika. ASJU 39(1).
Badihardugu Euskara Elkartea. 2023. Ahotsak.eus. Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea [webgunea]. https://ahotsak.eus/ (2023-02-14).
Bellmann, Günter. 1998. Between base dialect and standard language. Folia Linguistica 32(1-2). 23-34. https://doi.org/10.1515/flin.1998.32.1-2.23.
Bonaparte, Louis Loucien. 1863. Carte des sept provinces basques, montrant la délimitation actuelle de l’euscara. Londres: Stanford's Geographical Establishment.
Bonaparte, Louis Loucien. 1881. Observaciones acerca del vascuence de Valcarlos. Revista Euskara 4. 161-166.
Britain, David. 2004 [2002]. Space and spatial diffusion. In Jack K. Chambers, Peter Trudgill & Natalie Schilling-Estes (arg.), The handbook of language variation and change, 603-637. Malden, MA & Oxford: Blackwell.
Camino, Iñaki. 1997. Aezkoako euskararen azterketa dialektologikoa. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Camino, Iñaki. 2004a. Nafarroa Behereko Euskara. FLV 97. 445-486. https://doi.org/10.35462/flv97.2
Camino, Iñaki. 2004b. Irizpide metodologikoak egungo euskal dialektologian. Euskera 49(2). 67-102.
Camino, Iñaki. 2004c. Hego-nafarrera. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Camino, Iñaki. 2008. Nafarroa Behereko euskara zaharra. ASJU 42(1). 101-169.
Camino, Iñaki. 2009. Dialektologiatik euskalkietara tradizioan gaindi. Donostia: Elkar.
Camino, Iñaki. 2013. Euskalkien historiaz: Lapurdi eta Nafarroa Garaia. In Ricardo Gómez, Joakin Gorrotxategi, Joseba Andoni Lakarra, Céline Mounole (arg.), Koldo Mitxelena Katedraren III. biltzarra, 77-140. Gasteiz: UPV/EHU.
Camino, Iñaki. 2014 [2011]. Ekialdeko euskararen iraganaz. In Irantzu Epelde (arg.), Euskal dialektologia: lehena eta oraina (ASJUren gehigarriak 69), 87-153. Bilbo: UPV/EHU.
Camino, Iñaki. 2015. Oztibarreko mintzoaz eta haren lexikoaz. FLV 119. 5-60. https://doi.org/10.35462/flv119.1.
Camino, Iñaki. 2016. Amiküze eskualdeko heskuara. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
Camino, Iñaki. 2021. Soako bat Garaziko mintzoari. In Adolfo Arejita (arg.), Aniztasuna: hizkeren berba-mintzoak. Euskaltzaindiaren II. Nazioarteko Dialektologia Biltzarra, 49-100. Bilbo: Euskaltzaindia.
Camino, Iñaki. 2022. Aztergaiak Ipar Euskal Herriko euskararen berrikuntzez. Bilbo: UPV/EHU.
Chambers, Jack & Peter Trudgill. 1998 [1980]. Dialectology. Cambridge: CUP. https://doi.org/10.1017/cbo9780511805103.
Chela-Flores, Godsuno. 2017. Language ideologies, intervarietal conflict and their repercussions on language and society: The case of the Hispanic dialect complex. Dialectologia et geolinguistica 25. 123-150. https://doi.org/10.1515/dialect-2017-0006.
Coyos, Battittu. 1999. Le parler basque souletin des Arbailles. Paris: L'Harmattan.
Duhau, Henry. 1993. Hasian hasi: Beskoitzeko euskara. Donibane Lohizune: Alinea eta Ahoka.
EHHA = Euskaltzaindia (2008-2019).
Epelde, Irantzu. 2004. Larresoroko euskara. Gasteiz: UPV/EHUko doktoretza-tesia. http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/Irantzu_Epelde_TESI.pdf (2023-02-14).
Erdozia, Jose Luis. 2001. Sakana erdialdeko euskara. UPV/EHUko doktoretza-tesia. http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/jose_luis_erdozia.pdf (2023-02-14).
Estornés-Lasa, Bernardo. 1997. Erronkariko uskararen hiztegia. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Estornés-Lasa, José. 1968. Erronkari’ko uskara. Donostia: Auñamendi.
Euskaltzaindia. 2008-2019. Euskararen Herri Hizkeren Atlasa, 11 lib. Bilbo: Euskaltzaindia.
Etxepare, Bernat. 1980 [1545]. Linguae Vasconum Primitiae (edizio kritikoa). Bilbo: Mensajero (Patxi Altunaren argit.).
Gaindegia. 2019. Euskal Herria eskualdeka. Argazki sozioekonomikoa 2019. Garazi-Baigorri. https://atlasak.datuak.net/eskualdeak_EH/dokumentazioa/E75%20%20GARAZI%20BAIGORRI.pdf (2023-02-14).
Gimeno, Francisco. 1987. A propósito de comunidad de habla: The social dimensión of dialectology de J.P. Rona. In María Vaquero de Ramírez & Humberto López Morales (arg.), Actas del I Congreso Internacional sobre el Español de América, 689-698. Madril: Academia Portorriqueña de la Lengua Española.
Haase, Martin. 1990. Erdal hitzen mailegatzea Iparraldeko euskaraz. Euskera 35. 405-415. https://doi.org/10.20378/irb-57868.
Haraneder, Joannes. 1990 [1740]. Jesu Christoren Evangelio Saindua. Bilbo: Euskaltzaindia (Patxi Altunaren argit.).
Hernández-Campoy, Juan Manuel. 1999. Geolingüística. Modelos de interpretación geográfica para lingüistas. Murtzia: Universidad de Murcia.
Hernández-Campoy, Juan Manuel. 2016. Sociolinguistic Styles. Oxford: John Wiley & Sons.
Hernández-Campoy, Juan Manuel & Manuel Almeida. 2005. Metodología de la investigación sociolingüística. Málaga: Comares.
Hsieh, Hsin-I. 1973. A new method of dialect subgrouping. Journal of Chinese Linguistics 1(1). 64-92 (Berrargit. in William S. Wang (arg.), The lexicon in phonological change, 159-196. Haga: Mouton, 1977. https://doi.org/10.1515/9783110802399.159).
Ibarra, Orreaga. 1995. Ultzamako hizkera. Inguruko euskalkiekiko harremanak. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Ibarra, Orreaga. 2000. Erroibarko eta Esteribarko hizkera. Iruñea: UPNA/NUP.
Ibarra, Orreaga. 2007. Erroibarko eta Esteribarko hiztegia. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
INSEE. 2022. Populations légales 2019. Commune de Saint-Jean-Pied-de-Port (64485). In Institut national de la statistique et des études économiques. https://www.insee.fr/fr/statistiques/6005800?geo=COM-64485 (2023-02-14).
Irizar, Pedro. 1999-2002. Morfología del verbo auxiliar bajo navarro oriental: estudio dialectológico, 3 lib. Bilbo: UPV/EHU & Euskaltzaindia.
Isasa, Arrate. 2023. Ba- partikularen erabilera hiru eremu dialektal mugakidetan: Oiartzungoa, Bortzirietakoa eta nafar-lapurterazko zenbait herritakoa. Gasteiz: UPV/EHUko master amaierako lana.
Izeta, Mariano. 1998. Baztango hiztegia. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2001a. Hitz eratorriak Luzaideko hizkeran. FLV 86. 67-86. https://doi.org/10.35462/flv86.5.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2001b. Aditz trinkoen orainaldiko formak Luzaideko hizkeran. FLV 87. 193-202. https://doi.org/10.35462/flv87.2.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2004. Nafarroa Behereko hiru eskutitz. FLV 95. 89-113. https://doi.org/10.35462/flv95.3.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2006. Luzaide eta Ondarrolako hiru gutun. FLV 101. 95-108. https://doi.org/10.35462/flv101.5.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2007. Luzaideko euskararen hiztegia. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
Kamino, Peio & Patxi Salaberri. 2022. Luzaideko oikonimiaren azterketa: etxe-izengoitiak. FLV 134. 309-336. https://doi.org/10.35462/flv134.2.
Krajewska, Dorota. 2016. Euskarazko erlatiboen diakroniaz: testu zaharren azterketa. FLV 122. 463-488. https://doi.org/10.35462/flv122.7.
Lafitte, Piarres. 1944. Grammaire basque (navarro-labourdin littéraire). http://meta.gipuzkoakultura.net/handle/10690/468 (2023-02-14).
Lakarra, Joseba Andoni. 1997. Refranes y sentencias (1596). Ikerketak eta edizioa. Bilbo: Euskaltzaindia.
Lakarra, Joseba Andoni. 2014 [2011]. Gogoetak euskal dialektologia diakronikoaz: Euskara Batu Zaharra berreraiki beharraz eta haren banaketaren ikerketaz. In Irantzu Epelde (arg.), Euskal dialektologia: lehena eta oraina (ASJUren gehigarriak 69), 155-241. Bilbo: UPV/EHU.
Lizarraga, Joakin. 1994 [1793]. Jesukristo, Maria eta santuen bizitzak. Iruñea: Nafarroako Gobernua (Juan Apezetxea & Frantzisko Ondarraren argit.) https://www.mediateka.eus/es/archivos/?id=79997 (2023-02-14).
Lizarraga, Joakin. 2004 [1821]. Hainbat itzulpen. Bilbo: Deustuko Unibertsitatea (Rosa Miren Pagolaren argit.) https://www.mediateka.eus/es/archivos/?id=79994 (2023-02-14).
Manterola, Julen. 2015. Euskararen morfologia historikorako: artikuluak eta erakusleak. Gasteiz: UPV/EHUko doktoretza-tesia. https://addi.ehu.es/handle/10810/15848.
Montoya, Estibalitz. 2003. Zugarramurdi eta Urdazubiko euskara. Gasteiz: UPV/EHUko doktoretza-tesia. http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/Estibaliz_Montoya_TESIA.pdf (2023-02-14).
Moreno Fernández, Francisco. 2009 [1998]. Principios de sociolingüística y sociología del lenguaje. Bartzelona: Ariel.
Mounole, Céline. 2007. Perifrasi zaharra mendebalde eta erdialdeko euskara zaharrean: azterketa kuantifikatiboa eta proposamen berria. ASJU 41(1). 67-137.
Mounole, Céline. 2014. Le verbe basque ancien: étude philologique et diachronique. ASJU 48. Bilbo: UPV/EHU. https://doi.org/10.1387/asju.19991
Mounole, Céline & Joseba Andoni Lakarra. 2018. Euskara arkaikoa. In Joakin Gorrotxategi, Iban Igartua & Joseba Andoni Lakarra (arg.), Euskararen historia, 352-468. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
Mitxelena, Koldo. 1990 [1961]. Fonética Histórica Vasca (ASJUren gehigarriak 4). Donostia: Gipuzkoako Foru Aldundia.
Oihartzabal, Beñat. 1984. Ba- baiezko aurrizkia. Euskera 29(1). 351-371.
Reguero, Urtzi. 2019. Filologiatik dialektologiara Nafarroako euskarazko testu zaharretan barrena (1416-1750) (ASJUren gehigarriak 71). Bilbo: UPV/EHU.
Sagarzazu, Txomin. 2005. Hondarribiko eta Irungo euskara. Irun: Alberdania.
Salaberri, Patxi. 2000. Luzaideko euskara, Mezkirizkoaren eta Aezkoakoaren argitan. In Koldo Zuazo (arg.), Dialektologia gaiak, 223-259. Gasteiz: Arabako Foru Aldundia.
Salaberri, Patxi, 2012. Bokalen garapena Garaziko euskaran. Etxepareren hizkeratik Luzaidekora. In Joseba Andoni Lakarra, Joakin Gorrotxategi & Blanca Urgell (arg.), Koldo Mitxelena Katedraren II. Biltzarra, 263-286. Bilbo: UPV/EHU.
Salaburu, Pello & Maite Lakar (lag.). 2005. Baztango Mintzoa: gramatika eta hiztegia. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
Trask, Larry. 1990. The -n class of verbs in Basque. Transactions of the Philological Society 88(1). 111-128. https://doi.org/10.1111/j.1467-968x.1990.tb00633.x.
Trudgill, Peter. 2023. The long journey of English. A geographical history of the language. Cambridge: CUP.
Urgell, Blanca. 2006. Para la historia del sustantivo verbal en vasco. ASJU 40(1-2). 921-948.
Urgell, Blanca. 2018. Zer da lehenago, aditzoina ala partizipioa? Oharrak euskararen kronologiarako. ASJU 52(1-2). 777-816. https://doi.org/10.1387/asju.20229.
Urrestarazu, Iñigo. 2021. Gogoetak Euskara Batu Zaharraren hausturaz. Gasteiz: UPV/EHUko Master Amaierako Lana.
Zelaieta, Edu. 2008. Baztan-Bidasoko hizkeren azterketa dialektologikoa. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
Zuazo, Koldo. 1998. Euskalkiak, gaur. FLV 78. 191-233. https://doi.org/10.35462/flv78.1.
Zuazo, Koldo. 2010. El euskera y sus dialectos. Origen, evolución y propuestas de futuro. Irun: Alberdania.
Zuazo, Koldo. 2012. Arabako euskara. Donostia: Elkar.
Zuazo, Koldo. 2018. Sarako euskara. Bilbo: UPV/EHU.
Zuazo, Koldo. 2021. Baigorri eta Ortzaize ibarretako euskara. Bilbo: UPV/EHU.
Zuloaga, Eneko. 2020. Mendebaleko euskararen azterketa dialektologiko-diakronikorantz. UPV/EHUko doktoretza-tesia. https://addi.ehu.es/handle/10810/49846.
Zenbakia
Atala
Artikuluak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Lan hau Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-LanEratorririkGabe 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.