Nota a propósito de duas novas estelas funerárias romanas procedentes do nordeste de Portugal

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##

Publicado 10-10-2017
Armando Redentor

Resumen

A propósito de duas novas estelas funerárias romanas descobertas em Trás-os-Montes Oriental, procedentes de Saldanha (Mogadouro) e de Gouveia (Alfândega da Fé), discutem-se os antropónimos Sula e Sulla do ponto de vista da sua representatividade nas províncias hispânicas e da sua origem linguística. A motivação para estas notas é a própria apresentação das epígrafes, uma delas pela primeira vez dada a conhecer.

Abstract 310 | PDF Downloads 370

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

References
Abascal Palazón, J. M., 1994, Los nombres personales en las inscripciones latinas de Hispania, Murcia: Universidad, Secretariado de Publicaciones, [Anejos de Antigüedad y Cristianismo 2], Madrid Universidad Complutense.

Alarcão, J., Gorges, J.-G., Mantas, V., Salinas de Frías, M., Sillières, P., Tranoy, A., 1990, «Propositions pour un nouveau tracé des limites anciennes de la Lusitanie romaine», in: Les Villes de Lusitanie romaine: hiérarchies et territoires (Table ronde internationale du CNRS - Talence, 8-9 décembre 1988), [Collection de la Maison des pays ibériques 42], Paris: Éd. du Centre Nacional de la Recherche Scientifique, 317-329.

Albertos Firmat, M. L., 1966, La onomástica personal primitiva de Hispania: Tarraconense y Bética, [Theses et studia philologica salmanticensia 13], Salamanca: Consejo Superior de Investigaciones Científicas.

Albertos Firmat, M. L., 1975, Organizaciones suprafamiliares en la Hispania antigua, [Studia Archaeologica 37], Santiago de Compostela: Departamento de Prehistoria y Arqueología, Faculdad de Historia y Geografía, Universidad, Valladolid: Departamento de Prehistoria y Arqueología, Faculdad de Filosofía y Letras, Universidad.

Alföldy, G., 1975, Die römischen inschriften von Tarraco, [Madrider Forschungen 10], Berlin: W. de Gruyter.

Alves, F. M., 1934, Memórias arqueológico-históricas do distrito de Bragança 9: arqueologia, etnografia e arte, Porto: Tip. da Emprêsa Guedes.

Andreu Pintado, J., 2004, «Apuntes sobre la Quirina tribus y la municipalización flavia de Hispania», Revista Portuguesa de Arqueologia, 7:1, 343-364 .

Antunes, J. V., Faria, P. B., 2005, «O povoamento antigo», in: Almeida, C. A. B. (coord.), História do Douro e do Vinho do Porto 1: História Antiga da Região Duriense, Porto: GEHVID-Afrontamento, 188-283.

Beça, C., 1915, «Estudos arqueológicos do major Celestino Beça: a estrada militar romana de Braga a Astorga por Bragança com várias notícias de antiguidades referentes a esta região» [publicação póstuma realizada pelo Pe. Francisco Manuel Alves], O Archeologo Português, 20, 74-103.

Cicero, M. T., 1913-1921, The Orations of Marcus Tullius Cicero, trans. Yonge, C. D., London: G. Bell and Sons.

Corpus Inscriptionum Latinarum, consilio et autoritate Academiae litterarum regiae Borussicae editum, Berolini, 1863-.

Chastagnol, A., 1990, «L'onomastique de type pérégrin dans les cités de la Gaule Narbonnaise», Mélanges de l'École Française de Rome 102:2, 573-593.

Chastagnol, A., 1993, «Considérations sur les gentilices des pérégrins naturalisés romains dans les Gaules et les provinces des Alpes», Bulletin de la Société Nationale des Antiquaires de France, 167-183.

Ciprés, P., «La onomástica de las inscripciones romanas del País Vasco: estructura del nombre personal y estatuto jurídico», Veleia 23, 2006, 85-128.

Côrte-Real, A., Encarnação, J. d', 1990, Homenagem a Sula Lucrião (Aegitania), Ficheiro Epigráfico 34, n.º 153.

Crespo Ortiz de Zárate, S., Alonso Ávila, A., 2000, Corpus de inscripciones romanas de la Provincia de Burgos: fuentes epigráficas para la historia social de Hispania romana, Valladolid: autores.

Dondin-Payre, M., 2011, «Introduction», in: Dondin-Payre, M. (éd.), Les noms de personnes dans l'Empire romain, [Scripta Antiqua 36], Bordeaux: Ausonius 13-36.

Étienne, R., Fabre, G., Lévêque, P. e M., 1976, Epigraphie et Sculpture, [Fouilles de Conimbriga 2], Paris: Boccard.

Ferreira, A. P. R., 2004, Epigrafia funerária romana da Beira interior: inovação ou continuidade?, [Trabalhos de Arqueologia 34], Lisboa: Instituto Português de Arqueologia

Grupo Mérida, 2003, Atlas antroponímico de la Lusitania romana, Mérida: Fundación de Estudios Romanos, Bordéus: Ausonius Éditions.

Hispania Antiqua Epigraphica: suplemento anual de Archivo Español de Arqueologia, Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas.
Hispania Epigraphica, Madrid: Archivo Epigráfico de Hispania, Universidad Complutense.

Hübner, E., 1869, Inscriptiones Hispaniae Latinae. Corpus Inscriptionum Latinarum II, Berolini: Gergium Reimerum

Hübner, E., 1892, Inscriptiones Hispaniae Latinae: Supplementum. Corpus Inscriptionum Latinarum II, Berolini: Gergium Reimerum

Hübner, E., 1899, «Additamenta noua ad corporis uolumen II», Ephemeris Epigraphica 8, 351-528.

Hübner, E., 1903, «Additamenta noua ad corporis uolumen II», Ephemeris Epigraphica 9, 12-185.

Kajanto, I., 1965, The Latin Cognomina, [Commentationes Humanarum Litterarum. Societas Scientiarum Fennica 36, 2], Helsinki: Keskuskirjapaino [2.ª edição, Roma: Giorgio Bretschneider, 1982].

Lemos, F. S., 1993, O povoamento romano de Trás-os-Montes Oriental, Braga: [s. n.] (tese de Doutoramento apresentada à Universidade do Minho), 2 vols.

Lörincz, B., 1999, Onomasticon Prouinciarum Europae Latinarum 2: Cabalicius-Ixus, Wien: Forschungsgesellschaft Wiener Stadtarchäologie.

Lörincz, B., 2000, Onomasticon Prouinciarum Europae Latinarum 3: Labareus-Pythea, Wien: Forschungsgesellschaft Wiener Stadtarchäologie.

Lörincz, B., 2002, Onomasticon Prouinciarum Europae Latinarum 4: Quadratia-Zures, Wien: Forschungsgesellschaft Wiener Stadtarchäologie.

Marco Simón, F., 1978, Las estelas decoradas de los conventos caesaraugustano y cluniense, [Caesaraugusta 43-44, Publicación de la Institución "Fernando El Católico" 659], Zaragoza: Institución "Fernando El Católico".

Naváscués, J. M., 1963, «Caracteres externos de las antiguas inscripciones salmantinas. Los epitafios de la zona occidental», Boletín de la Real Academia de la Historia 152, 159-223.

Navarro Caballero, M., 1998, «Las estelas en brecha de Santo Adrião: observaciones tipológico-cronológicas», Boletín del Seminario de Estudios de Arte y Arqueología 64, 175-206.

Navarro Caballero, M., Gorrochategui, J., Vallejo, J. M., 2011, «L'onomastique des Celtibères: de la denomination indigène à la denomination romaine», in: Dondin-Payre, M. (éd.), Les noms de personnes dans l'Empire romain, [Scripta Antiqua 36], Bordeaux: Ausonius 89-175.

Palol Salellas, P., Vilella Masana, J., 1987, Clunia II: la epigrafía de Clunia, Madrid: Ministerio de Cultura.

Pokorny, J., 1959, Indogermanisches etymologisches Wörterbuch, Bern-München: Francke Verlag.

Redentor, A., 2002, Epigrafia romana da região de Bragança, [Trabalhos de Arqueologia 24], Lisboa: Instituto Português de Arqueologia.

Redentor, A., 2003, «Representações zoomórficas na epigrafia funerária transmontano-zamorana ocidental da época romana», in: Congresso Internacional de Arqueologia Iconográfica e Simbólica (Meda e Vale do Côa, 20-25 de Abril 2002): livro de actas, [Condeixa-a-Velha]: Liga de Amigos de Conimbriga, 163-199.

Redentor, A., 2008, «Panorama da teonímia pré-romana em Trás-os-Montes Oriental», in: Encarnação, J. d'(coord.), Divindades indígenas em análise: actas do VII workshop F.E.R.C.AN (Cascais, 25-27.05.2006), Coimbra-Porto: CEAUCP, 105-124.

Redentor, A., 2011, A cultura epigráfica no conuentus Bracaraugustanus (pars occidentalis): percursos pela sociedade brácara da época romana, Coimbra: Faculdade de Letras (tese de Doutoramento apresentada à FLUC), 2 vols.

Rodríguez Colmenero, A., 1997, Aquae Flauiae 1: Fontes epigráficas da Gallaecia meridional interior, Chaves: Câmara Municipal.

Sá, A. M., 2007, Civitas Igaeditanorum: os deuses e os homens, Idanha-a-Nova: Município.

Silva, A. C. F., 2011, Ordo Zoelarum: arqueologia e identidade do Nordeste de Portugal, [Bragança]: Museu do Abade de Baçal, Instituto dos Museus e da Conservação.

Solin, H., Salomies, O., 1988, Repertorium nominum gentilicium et cognominum Latinorum, Hildesheim: Olms (Alpha-Omega: Lexika, Indizes, Konkordanzen zur klassischen Philologie, Reihe A; 80).

Tranoy, A., 1981, La Galice romaine, [Publications du Centre Pierre Paris 7, Collection de la Maison des pays ibériques 7], Paris: De Boccard

Vallejo, J. M., 2005, Antroponimia indígena de la Lusitania romana, [Anejos de Veleia. Series minor 23], Vitoria-Gasteiz: Servicio editorial, Universidad del País Vasco

Vallejo, J. M., 2008, «El género en la antroponimia antigua: algunas consideraciones galas e hispanas», Palaeohispanica 8, 143-163.

Vaz, F., Pereira, S., Redentor, A., 2012, «Estela funerária de Gouveia (Alfândega da Fé, Bragança)». Ficheiro Epigráfico 102, n.º 452.

Wiegels, R., 1985, Die Tribusinschriften des römischen Hispanien: Ein Katalog, [Madrider Forschungen 13], Berlin: Walter de Gruyter.
Sección
Artículos