Call for papers

ZER. Komunikazio ikasketen aldizkaria. (61)

“Harreman Publikoak Kaosaren Aroan: birkonfigurazio profesionalak, dilema etikoak eta komunikazio estrategiak desordena globalen garaian”

- Editore gonbidatuak: Ana Ibáñez-Hernández, Universidad de Alicante; Juan Manuel Corbacho Valencia, Universidad de Vigo y Guillem Marca Francés, Universitat Autònoma de Barcelona.

- Artikuloak jasotzeko azken eguna: 2026eko maiatzaren 15.

- Monografikoa ZER aldizkariaren 61. zenbakian argitaratuko da (2026eko azaroa)

- Bidaltzeko jarraibideak

XXI. mendearen lehen erdian, ezegonkortasuna da nagusi, eta NBE bezalako nazioarteko erakundeak “Kaosaren Aroaz” mintzo dira. Garai honen ezaugarri nagusiak dira mundu mailako krisi sistemikoak, konfiantza publikoa higatzen duten informazio fluxuak, polarizazio politiko eta sozialeko prozesuak, eta muturreko transformazioak ekosistema mediatiko eta teknologikoetan. Testuinguru honetan, aurrekaririk gabeko desafioak dituzte komunikazio diziplinek eta, bereziki, Harreman Publikoek, behartuak beren oinarri epistemologikoak eta jardunbide profesionalak birplanteatzera. Ikuspegi instrumentaletik harago, Harreman Publikoak finkatu behar dira jakintza estrategiko eta kritikoko eremu gisa, konplexutasuna interpretatzeko, eragile askotarikoen artean bitartekaritza egiteko eta gizarte kohesioa bultzatzeko gaitasunarekin.

Beraz, monografiko honek gogoeta bultzatu nahi du Harreman Publikoek kaosaren garai honetan duten eginkizunari buruz. Helburua da aztertzea teoriaren eta praktikaren arteko topaguneak nahiz tentsioak, eta interpretazio esparru egokiak eskaintzea akademikoei eta profesionalei. Proposatutako ikerketa lerroek behar bati erantzuten diote; zehazki, beharra diziplinaren kontzeptu oinarriak berrikusteko, fenomeno kritikoei emandako erantzunak aztertzeko, erantzukizun sozialaren eta aktibismoaren arteko erlazioan sakontzeko, lengoaia komunikatibo berrietan arakatzeko, konpromiso etikoa indartzeko eta, azkenik, ziurgabetasunak zeharkatutako agertoki global batean prestakuntza birpentsatzeko.

Lehen eztabaida eremuetako batek zerikusia du oinarri epistemologikoekin. Kaosaren teoria metafora gisa erabili izan da, irudiaren kudeaketa eta pertzepzio publikoak guztiz kontrolatzeko ezintasuna ulertzeko (Murphy, 1996). Modu osagarrian, konplexutasunaren teoriak aukera ematen digu aztertzeko sare sozialen arteko elkar mendekotasuna eta sare horietan sortzen diren komunikazio fluxuak (Valentini, 2021). COVID-19aren pandemiak erakutsi zuen plataforma digitalak erabakigarriak direla kontzientzia situazional partekatua eraikitzeko (Shahbazi et al., 2023), eta berpiztu egin zituen publikoei, stakeholderrei eta legitimitateari buruzko eztabaidak (Míguez-González, 2007). Ikuspegi horiei esker, beste esanahi bat eman dakieke identitatea, erreputazioa edo konfiantza bezalako nozioei, eta agertoki asaldatuetara doitu, non eragile ineditoak eta larrialdi klimatikoak, ezegonkortasun politiko globalak eta informazio desordenak ezaugarritutako testuinguru sozial dibergenteak sortzen diren. Egoera kaotiko hauek, garapen teknologikoen eragin gero eta handiagoaren pean, ondorio errealak dakarzkiete herritarrei.

Era berean, diziplinak aurre egin behar dio erantzun esparru tradizionalak gainditzen dituzten fenomeno kritikoen kudeaketari. Komunikazio estrategikoaren arloko ikerketak erakutsi du krisi garaian hartutako erabakiek eragin zuzena dutela erreputazioan eta publikoen konfiantzan (Coombs, 2015; Xifra, 2020). Hala ere, erantzukizun sozial korporatiboa, baliabide legitimatzaile izan daitekeena, arrisku ere bihur daiteke, baldin eta koherentzian eta sinesgarritasunean oinarritzen ez bada (Coombs y Holladay, 2020). Alde horretatik, dimentsio emozionalak garrantzi berezia hartzen du, herritarrak baldintzatzen dituelako mezuak hartzeko orduan, eta erantzunen eraginkortasunari eragiten diolako (Jin et al., 2012). Gainera, azken ikerketek agerian utzi dituzte komunikazio instituzionalaren tentsioak arrisku egoeretan (Sataoen y Eriksson, 2021), entropiaren eraginak erakundeen krisiaren kudeaketan (Martínez Solana eta Túñez-López, 2021) eta sare sozialen eginkizuna arazoen detekzio goiztiarrean eta ikaskuntza kolektiboan (Lozano-Recalde, 2024).

Erantzukizun sozialak eta aktibismo korporatiboak beste ardatz nagusi bat dira. Eztabaidaezina da haien ahalmena legitimitatea eta gardentasuna sortzeko (Costa-Sánchez eta Peñafiel-Saiz, 2024), nahiz eta instrumentalizazio arrisku bat dagoen, helburu politiko edo ideologikoekin, edota helburu komertzial hutsekin. Pinkwashing, greenwashing edo woke-washinga bezalako praktikek erakusten dute nola bihur daitekeen konpromiso soziala konfiantza publikoa higatzen duen azaleko estrategia (Vredenburg et al., 2020; Pendelton, 2025). Funtsezkoa da bereiztea benetako ekimenak eta berehalako errentagarritasun nahiak eragindakoak, Harreman Publikoen eginkizun soziala ulertzeko, eta kohesioa indartuko duten —ahuldu ordez— komunikazio ereduak sustatzeko.

Interes bereziko beste eremu bat da komunikazio lengoaia berriena. Mezuek saturatutako ekosistema batean, benetakotasuna oinarrizko irizpidea da lotura iraunkorrei eusteko gero eta zatikatuagoak dauden publikoekin (Johansen eta Gregersen, 2024; Ashby-King et al., 2025). Hala eta guztiz ere, astroturfinga bezalako jardunbide iruzurtiek erakutsi dute gai direla erakundeen sinesgarritasuna hondatzeko (Sisson, 2017). Horren aurrean, narratiba hibridoek, storytellingak, transmedia estrategiek eta marka aktibismoak aukera ematen dute erakundeak humanizatzeko eta publiko kritiko eta exijenteengana hurbiltzeko (Keith, 2024; Hou, 2025; Costa-Sánchez, 2014; Asenjo McCabe eta Del Pino-Romero, 2023).

Arlo etikoa eta deontologikoa ezin da utzi gogoeta honetatik kanpo. Komunikazio fluxuen azelerazioak eta ikusgarritasunak eragindako presioak dilema ineditoak sortzen dituzte. Irudia garbitzeko praktikak ere desafio gero eta handiagoa dira erakundeen sinesgarritasunarentzat (Lyon eta Montgomery, 2015; Koch eta Denner, 2025); aldiz, lobbying praktika jakin batzuen opakotasunak zalantzan jartzen du instituzioen eta enpresen legitimitatea (Laboutková eta Vymětal, 2023). Aldi berean, kultura digitalak agerian utzi ditu influencerren rolari loturiko tentsioak, jarrera ez oso etikoei lotuak batzuetan (Ramírez-García et al., 2022). Errealitate hauek agerian uzten dute marko deontologikoak eguneratzeko eta gardentasuna lanbidearen zutabe gisa indartzeko premia.

Azkenik, alor akademikoren eta profesionalaren erronka da konplexutasun honetara guztira egokitzea. Harreman Publikoen arloko prestakuntzak uztartu behar ditu gaitasun estrategikoak, pentsamendu sistemikoa, sentsibilitate etikoa eta bitartekaritza gaitasuna. Duela gutxiko ikerketek nabarmendu dute enpresa alfabetizazioaren eta jardunbide profesionalarekiko lotura estuaren garrantzia, etorkizuneko komunikatzaileak trebatzeko ardatz gisa (Ragas, 2023). Era berean, nazioarteko literaturak planteatzen du diziplinaren inpaktu soziala birdefinitzeko eta etorkizunean beharrezkoak izango diren gaitasunak aurreikusteko beharra (Adi eta Stoeckle, 2023). Espainiako estatuari dagokionez, Publizitatea eta Harreman Publikoak ikasketen analisiek agerian uzten dute ikasketa planak eta metodologiak eguneratzearen premia, eta ingurune digitaletako sorkuntza eta berrikuntza kontuan hartzearena (Baladrón-Pazos et al., 2022).

Azken batean, monografiko hau uste oso batetik abiatzen da: alegia, Harreman Publikoak ezin direla mugatu irudia kudeatzeko teknika instrumental bat izatera. Aitzitik, ulertu behar dira ezagutza kritiko eta estrategikoko eremu gisa, erantzun sendoak emateko kapaz, ziurgabetasuna nagusi den mundu batean. Beraz, helburu bikoitza dute: alde batetik, ekarpena egitea diziplinaren epistemologiari buruzko eztabaida akademikoari; bestetik, gaurko testuinguru poliedrikoan ekintza profesionala orientatuko duten esparru praktikoak eskaintzea. Kaosaren Aroan, Harreman Publikoek eginkizun eraldatzailea izan dezakete eta izan behar dute, eta ekarpena egin behar diote legitimitatea, kohesioa eta erresilientzia eraikitzeari, gero eta konplexuagoak diren gizarteetan.

Monografikoaren barruan kontuan hartzen diren ikerketa lerro zehatzak

Harreman Publikoen oinarri teorikoak eta epistemologikoak testuinguru kaotikoetan. Ikuspegi berriak disrupzio globaleko garaietan komunikazio rol berriak ulertzeko. Paradigma klasikoen berrikuspen kritikoa, kaosaren teoriatik, pentsamendu sistemikotik edo postestrukturalismotik.
Fenomeno konplexu eta multikausalei aurre egiteko estrategia profesionalak. Harreman Publikoen rola erreputazio arriskuaren, ziurgabetasunaren eta krisi globalen kudeaketan. Erresilientzia, aurrea hartzea eta erantzuteko gaitasuna komunikazio estrategikotik.
Erantzukizun soziala, aktibismo korporatiboa eta bitartekaritza gizarte zatikatuetan. Harreman Publikoen ekarpena gizarte kohesioari, herritarren polarizazioaren, desinformazioaren eta nekearen aurrean. Gardentasuna, legitimitatea eta loturak eraikitzea kontrako inguruneetan.
Erakundeen benetakotasuna eta komunikazio lengoaia berriak. Formatu, narratiba eta jardunbide berritzaileak ingurune mediatiko saturatuetan. Eragiteko modu berriak, sinesgarritasuna eta publiko zatikatuekiko konexioa.
Etika profesionala eta desafio deontologikoak desordena garaietan. Komunikazio funtzioaren erregulazioa, gardentasuna eta mugak gatazka etiko berrietan (greenwashing, influencerrak, apostuak, lobbying, etab.).
Eraldaketa profesionala eta akademikoa agertoki berrietan. Gaitasun berriak, profilak eta prestakuntza ikuspegiak Harreman Publikoetan, etengabeko kaos testuinguruetan. Curriculumaren eguneratzea, metodologia hibridoak eta errealitate profesionalarekiko konexioa.

LANAK BIDALTZEKO GALDERA ORIENTATIBOAK

Nola birdefini dezakegu Harreman Publikoen diziplina agertoki global kaotiko berrien aurrean?

Zer ekarpen egiten dute Harreman Publikoek gatazka belikoak, hondamendi naturalak, migrazioak edo informazio desordenak bezalako egoera kritikoetan?

Zer eginkizun du komunikazio estrategikoak arriskuaren, ziurgabetasunaren eta erreputazio erresilientziaren kudeaketan?

Zer ekarpen egiten diete Harreman Publikoek aktibismo korporatiboari eta erantzukizun sozialari?

Zer diskurtso edo formatu berri sortzen ari dira publiko zatikatuekin konektatzeko?

Nola berreskuratu Harreman Publikoen bitartekaritza balioa polarizazioaren eta desinformazioaren aurrean?

Zer neurritaraino instrumentalizatzen dira Harreman Publikoak helburu ekonomiko, politiko edo ideologikoekin?

Non daude komunikazioaren eta eragin sozialaren muga deontologikoak sektore eztabaidagarrietan edo oso arautuetan?

Zer gaitasun eta tresna berri behar dituzte Harreman Publikoen profesionalek kaosaren ertzetan jarduteko? Zer bilakaera izan behar du diziplinaren prestakuntzak?

Erreferentziak

Oinarri epistemologikoak eta krisi estrategiak

Baladrón-Pazos, A.-J., Correyero-Ruiz, B., eta Manchado-Pérez, B. (2022). La formación universitaria sobre Publicidad y Relaciones Públicas en España tras 50 años de historia: qué y cómo enseñamos. El Profesional de la Información, 31(1), e310113.

Castillo-Esparcia, A., Carretón-Ballester, C., eta Pineda-Martínez, P. (2020). Investigación en relaciones públicas en España. El Profesional de la Información, 29(3), e290330.

Míguez-González, M.-I. (2007). Análisis del uso de los conceptos de público, stakeholder y constituent en el marco teórico de las relaciones públicas. ZER. Revista de Estudios de Comunicación, 23, 183-197.

Murphy, P. (1996). Chaos theory as a model for managing issues and crises. Public Relations Review, 22(2), 95–113.

Shahbazi, M., Bunker, D., eta Sorrell, T. C. (2023). Communicating shared situational awareness in times of chaos: Social media and the COVID-19 pandemic. Journal of the Association for Information Science and Technology, 74(10), 1185-1202.

Valentini, C. (2021). Complexity theory as a new lens for digital social advocacy. Public Relations Review, 47(1), 101972.

Fenomeno kritikoei aurre egiteko estrategiak

Coombs, W. T. (2015). The value of communication during a crisis: Insights from strategic communication research. Business Horizons, 58(2), 141–148.

Coombs, W. T., eta Holladay, S. J. (2020). CSR as crisis risk: Expanding how we conceptualize the relationship. Corporate Communications: An International Journal, 25(2), 144–162.

Jin, Y., Pang, A., eta Cameron, G. T. (2012). Toward a publics-driven, emotion-based typology in crisis communication: Unearthing dominant emotions in multi-staged testing of the ICM model. Journal of Public Relations Research, 24(3), 249–267.

Lozano-Recalde, C. (2024). Seis años de investigaciones de crisis públicas en social media: análisis sistemático y guía de recomendaciones. Revista Mediterránea de Comunicación, 15(2), 253-274.

Martínez Solana, M. Y., eta Túñez-López, J. M. (2021). La gestión de la comunicación de crisis en las organizaciones: Efectos de la entropía en el caso BBVA-Villarejo. ZER. Komunikazio Ikasketen Aldizkari, 26(50), 151-169.

Sataoen, H. L., eta Eriksson, M. (2021). “Striking the right balance”: Tensions in municipal risk-communication management for preparedness. Journal of Communication Management, 27(4), 601-606.

Xifra, J. (2020). Comunicación corporativa, relaciones públicas y gestión del riesgo reputacional en tiempos del Covid-19. El Profesional de la Información, 29(2), e290220.

Erantzukizun soziala, aktibismo korporatiboa eta kohesio soziala

Carretón-Ballester, C., Quiles-Soler, C., eta Lorenzo-Solá, F. (2023). Social responsibility of Spanish universities for sustainable relationships. El Profesional de la Información, 32(6), e320602.

Cordelier, B., Santillana Butrón, M. C., eta Gabino-Campos, M. A. (2023). Responsabilidad social empresarial y la teoría del actor-red: Caso Conga. Revista Internacional de Relaciones Públicas, 13(26), 195-210.

Costa-Sánchez, C., eta Peñafiel-Saiz, C. (2024). Comunicación del compromiso social y para la sostenibilidad: análisis multifocal y tendencias. El Profesional de la Información, 33(3), e330301.

González-Bailón, S., eta Lelkes, Y. (2023). Do social media undermine social cohesion? A critical review. Social and Personality Psychology Compass, 17(1), e12091.

Pendelton, S. M. (2025). Friend or faux: Testing the perceived authenticity of corporate socio-political activism messages on Instagram through the lens of Black Lives Matter. Public Relations Review, 51, 102558.

Vredenburg, J., Kapitan, S., Spry, A., eta Kemper, J. A. (2020). Brands taking a stand: Authentic brand activism or woke-washing? Journal of Public Policy & Marketing, 39(4), 444–460.

Erakundeen benetakotasuna eta komunikazio lengoaia berriak

Asenjo McCabe, S., eta Del Pino-Romero, C. (2023). El activismo de marca desde la óptica del sector académico, profesional y consultor. Index.Comunicación, 13(1), 295-319.

Ashby-King, D. T., Truban, O., eta Lee, S. Y. (2025). Examining public relations practitioners’ perceptions of authentic organizational social responsibility and advocacy communication. Public Relations Review, 51(4), 102603.

Carral-Seara, R., eta Tuñón-Navarro, A. (2020). Estrategia de comunicación organizacional en redes sociales: análisis de la campaña electoral gallega de 2020. El Profesional de la Información, 29(4), e290417.

Costa-Sánchez, C. (2014). La narrativa transmedia como aliada de la comunicación corporativa: estudio del caso #Dropped by Heineken. Comunicación y Sociedad, 27(3), 127-150.

Hou, J. Z. (2025). Storytelling as methodology: Intersecting multicultural voices to decolonise public relations. Public Relations Inquiry, 14(3), 265-286.

Johansen, T. S., eta Gregersen, M. K. (2024). The authenticity of organizational-level visual identity in the context of strategic communication. International Journal of Strategic Communication, 18(5), 404–423.

Keith, A. (2024). The power of storytelling in public relations. Journal of Public Relations, 2, 50-61.

Sisson, D. C. (2017). Inauthentic communication, organization-public relationships, and trust: A content analysis of online astroturfing. Public Relations Review, 43(4), 788-795.

Etika profesionala eta desafio deontologikoak

Jiménez-Sánchez, Á., de Frutos Torres, B., eta Margalina, V.-M. (2023). Los efectos limitados del greenwashing en la actitud hacia las marcas. Revista Latina de Comunicación Social, 81, 23-43.

Koch, T., eta Denner, N. (2025). Different shades of green deception: Greenwashing’s adverse effects on corporate image and credibility. Public Relations Review, 51, 102521.

Laboutková, Š., eta Vymětal, P. (2023). A black-box assessment of institutional quality: The challenge of evaluating lobbying transparency. Policy Studies, 44(3), 336–355.

Lyon, T. P., eta Montgomery, A. W. (2015). The means and end of greenwash. Organization & Environment, 28(2), 223–249.

Mas-Manchón, L., eta Fernández-Cavia, J. (2024). Differences across generations in the perception of ethical, social, environmental and labour responsibilities of the most reputed Spanish organisations. El Profesional de la Información, 33(3), e330302.

Ramírez-García, A., Gutiérrez-Arenas, M.-P., eta Gómez-Moreno, M. (2022). Maquiavelismo y deseo de querer ser youtuber y/o influencer en las generaciones Z y Alfa. El Profesional de la Información, 31(2), e310214.

Eraldaketa profesionala eta akademikoa

Adi, A., eta Stoeckle, T. (2023). The future of PR/Comms and their social impact: Results of an international Delphi-method study. Corporate Communications: An International Journal, 28(4), 512–532.

Ragas, M. W. (2023). Developing business literacy in the classroom and the workplace: A Delphi study of corporate communication leaders. Journal of Public Relations Education, 9(1), 82–116.

Roth-Cohen, O., eta Ruth, A. (2022). A decade of social media in public relations research: A systematic review of published articles in 2010–2020. Public Relations Review, 48(1), 102154.

Rubio-Romero, P., eta Del Pozo-García, L. (2021). La competencia creativa entre el alumnado de los grados en Publicidad y Relaciones Públicas en España. Revista ICONO 14. Revista científica de Comunicación y Tecnologías emergentes, 19(2), 66–92.

Editoreen CV laburra:

Ana Ibáñez-Hernández: doktorea eta irakaslea Universitat d’Alacanteko (UA) Komunikazioa eta Gizarte Psikologia sailean. Informazioaren Zientziak: Kazetaritza ikasi zuen Madrilgo Unibertsitate Complutensean, eta Marketina eta Komunikazio Digitala masterra (ESUMA).

Ikerketa ildo nagusi ditu osasun arloko komunikazio arduratsua, desinformazioari aurre egiteko alfabetatze mediatikoa, arrakala digitala eta Harreman Publikoak, haien erantzukizun sozialaren eta jasangarritasunaren ikuspegitik. Komunikazio Arduratsua ikertzen duten UAko ikertaldeetako, USinRED 2 proiektuko eta Artefactos Lab-eko partaidea. Ikertzaile gisa aritu da MSCA visuAAL europar egitasmoan eta UAren Belaunaldien arteko Arrakala Digitala katedran.

Hiru hamarkadako eskarmentu profesionala du Komunikazioa eta Harreman Publikoak eta Kazetaritza proiektuen zuzendaritzan. Gaur egun, Alacanteko Kazetarien Elkarteko presidenteordea da.

Guillem Marca: doktorea Komunikazioan Universitat Rovira i Virgilin eta irakasle titularra Universitat Autónoma de Barcelonan. Arte Ederrak (UB) eta Publizitatea eta Harreman Publikoak (URL) ikasi zituen, eta Komunikazio Zuzendaritza masterra (EAE–UPC). Ala Oeste komunikazio agentzia zuzendu du, zenbait erakunderen kontuak kudeatuta: besteak beste, Tarragonako Diputazioa, Espainiako Neumologia eta Toraxeko Kirurgia Elkartea (SEPAR), Respira Fundazioa eta Espainiako Familia eta Komunitate Medikuntzako Elkartea (semFYC). Ikertzaile nagusi (IN) izan da Ekonomia eta Lehiakortasun Ministerioak (MINECO) finantzatutako I+G+b proiektu batean, pazientearen komunikazioan eta esperientzian zentratua, eta ikertzaile gisa aritu da Estatuko eta Europako beste zenbait proiektutan. Gaur egun, ikergai ditu komunikazioaren ebaluazioa, osasun arloko komunikazioa eta adimen artifizialaren eta jasangarritasunaren komunikazioa.

Juan-Manuel Corbacho-Valencia: unibertsitateko irakasle titularra Universidade de Vigoko Ikus-entzunezko Komunikazioa eta Publizitatea sailean (X14). Publizitatea eta Harreman Publikoak, eta Itzulpengintza eta Interpretazioa ikasi zituen unibertsitate horretan. Doktorea Komunikazioan, Publizitatean eta Harreman Publikoetan, unibertsitate berean, Espainiako eta Alemaniako moda aldizkarien komunikazio estrategiei eta publizitate itzulpenari buruzko tesi batekin. Corbacho-Valenciaren ikerketa lerro nagusiak bat datoz Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultatean duen irakaslanarekin: Harreman Publikoen Teknikak, Nazioarteko Publizitatea, eta Harreman Publikoak eta Protokoloa. Liburuen kapituluak eta aldizkari indexatuetarako artikuluak idatzi ditu, eta ikerketa seiurteko aitortu bat du. SEPCOM (Zerbitzu Publikorako Komunikazioko Ikerketa) ikertaldeko kidea da, eta irakaskuntzako ikerketa eta berrikuntza proiektuetan parte hartu du, estatuan eta nazioartean, bai eta Academ-IA: Inteligencias Artificiales en Educación irakaskuntza berrikuntzarako taldean ere. Universidade de Vigoko Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko dekanordea eta dekanoa izan da, eta Pontevedrako campuseko errektoreordea.

_______________________________________________________________________________

ZER. Komunikazio ikasketen aldizkaria. (60)

Industria kulturalak eta plataformak: erronka ekonomiko eta politiko berriak

Editore gonbidatuak: Guillermo Mastrini eta Martín Becerra. Universidad de Quilmes (UNQ), Buenos Aires, Argentina.

Jatorrizkoak jasotzeko azken eguna: 2025eko irailaren 15.
Monografikoa ZER aldizkariaren 60. zenbakian argitaratuko da (2026eko maiatza/ekaina)
Bidaltzeko jarraibideak

Azken 15 urteetan eduki kulturalak ekoizteko eta banatzeko finkatu den ereduan, Interneteko plataformek gero eta leku garrantzitsuagoa izan dute. Horien agerpena erronka bat izan da industria kulturalen eredu tradizionalarentzat, eta krisi larria eragin du eredu horren sistema ekonomikoan. Egoera horren aurrean, elkarrekin lehiatzen diren interesen eta indarren arteko oreka berrezartzeko beharra ikusten da, eta, testuinguru horretan, eragile batzuek Estatuaren esku hartze handiagoa eskatzen dute, joko arau berriak ezar ditzan. Europako eta Latinoamerikako herrialdeetan bizi dute egoera hori, batez ere Estatu Batuetako enpresak nagusitzen diren plataformen ekosistemaren etorreraren aurrean.

Europar Batasunak ahaleginak egin ditu DSA eta DMA legeak onartuta, Batasuneko erabiltzaileak eta enpresak babesteko, baina oraindik goizegi da horien emaitzak ikusteko. Kanadan, Online News Actek aurrerapen gutxi lortu ditu, eta arazo ugari sortu dizkie erabiltzaileei eta enpresa txikiei. Bestetik, Latinoamerikan ez dute babeserako araudirik adostu, bertako industria kulturalak nazioarteko agertokiko leku periferiko bat izatearen ondorioak jasaten ari diren bitartean. Latinoamerikan ez da ikusten “Brusela efektua”.

Bien bitartean, plataformek lortzen duten publizitatea eta produktu eta zerbitzu kulturalen salmenta egunez egun handitzen ari da, eta industria kulturalen diru sarrerak arriskuan daude.

Halaber, ekoizpen kulturalaren prozesuan Adimen Artifizial sortzaileko teknologiak sartzeak aldatu egiten ditu eduki kulturalak sortzeko zirkuitu osoan parte hartzen duten eragileen eta katebegien funtzioak eta boterea. Horrek indartu egiten du plataforma digital handien jabeak diren konglomeratuen funtzioa. Horien negozio ereduak, zeina datuak ateratzean oinarritzen den, erraztu egiten du entretenimendurako banku erraldoiak eskura jartzea, garapen teknologiko berrien iturri gisa. Hori dela eta, boterea gero eta plataforma gehiago dituen sektore batean pilatzeak baldintzatu egiten ditu kultura ekoizpenaren oraina eta geroa.

Hona hemen monografiko honek landuko dituen topiko nagusiak:

- Industria kulturalen diru-sarreren ereduaren krisia.

- Sortzen ari diren negozio eredu berriak: Ba al dago lekurik alternatibentzat, plataformen aroan?

- Estatuaren esku hartzea enpresak eta erabiltzaileak babesteko.

- Estatu nazionalen burujabetzaren galera industria kulturalak arautzeko orduan.

- Egile eskubideak eta plataformak.

- Adimen Artifiziala eta ekoizpen kulturala.

Guillermo Mastrini

Guillermo Mastrini Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Informazio Zientzietan doktorea da (2014). Ikerlari eta irakasle argentinarra da, komunikabideen politikan eta kultur ekonomian espezializatua. Komunikazio Zientzietan lizentziatura lortu zuen Buenos Airesko Unibertsitatean. 2006 eta 2008 urteen artean Komunikazio Zientzien graduko zuzendaria izan zen (UBA). Quilmesko Unibertsitate Nazionalean irakaslea da, eta han Kultur Industrien Masterra ere zuzendu zuen. Gainera, Komunikazio Politiken eta Plangintzako Katedrako irakasle titularra da Gizarte Zientzien Fakultatean (UBA), eta irakasle da General San Martín Unibertsitate Nazionalean (non "Kultura eta Komunikazio Industriak" irakasten du Kultura Kudeaketaren eta Kultura Politiken Espezializazioan). Halaber, CONICETeko (Ikerketa Zientifiko eta Teknikoen Kontseilu Nazionala) ikertzaile independentea da.

Martín Becerra

Komunikazio Politiken eta Komunikabideen Araubideko irakaslea Quilmesko Unibertsitate Nazionalean (UNQ), Buenos Airesen, Argentinan, non ICEP Zentroko zuzendaria den (“Kultura Industriak eta Espazio Publikoa”). Informazio eta Komunikazio Teknologien Politiken irakaslea Buenos Airesko Unibertsitatean (UBA). Argentinako Ikerketa Zientifiko eta Teknikoen Kontseilu Nazionaleko (CONICET) kidea.

10 liburu baino gehiagoren egile eta koegilea, 35 liburu kapitulu eta 40 artikulu aldizkari espezializatuetan, hedabideen kontzentrazioari eta konbergentziari, zerbitzu publikoetako hedabideei, Latinoamerikako hedabide sistemei eta hedabideen eta komunikazioaren ekonomi politikoari buruz, gaztelaniaz eta ingelesez argitaratuak. Argitalpen horietako batzuk irakurgai derrigorrezkoak dira graduondoko ikastaroetan Argentinako, Latinoamerikako gainerako herrialdeetako eta Espainiako hainbat unibertsitatetan. Informazio Zientzietan (Kazetaritza) doktorea da, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoan (2001).