Alegiako haurrak eta hitanorako jauzia
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Argitaratua
2024-12-13
Endika Arnedo Garcia
Laburpena
Hitanoa euskaraz modu informal batean zuzentzeko tratamendua da eta azken urteetan haur eta gazteen hitanoaren erabilpenak izan duen beherakadaz oharturik, lan honetan ikertu da Alegiako haur eta gazteak hitanoarekin duten harremana, hitanoarekiko iritzia eta hitanorako jauziaren prozesua, helburu nagusitzat izanik Alegiako haurren hitanoranzko jauzia ezagutzea. Horretarako, hitanoa zer den, zein funtzio sozial duen, zein konnotazio ezartzen zaizkion, zeintzuk diren hitanoaren erabileraren aldagaiak eta transmisio gune nagusien egoera nolakoa den aztertu da; Alegiako 8-11 urte bitarteko haurrei eginiko behaketa, galdetegi, bakarkako elkarrizketa zein talde-eztabaida bidez. Hitanoaren ezagutza eta aldeko ideologia izatea beharrezkoa dela ikusi da hitanoranzko jauzia emateko, baina faktore gehiagok ere eragina dutela hori lortzeko bidean.
Nola aipatu
Arnedo Garcia, Endika. 2024. «Alegiako Haurrak Eta Hitanorako Jauzia». Anuario Del Seminario De Filología Vasca "Julio De Urquijo" 58 (1):83-104. https://doi.org/10.1387/asju.24088.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Keywords
Hizkuntza-tratamenduak, hitanoa, hizkuntza-mudantzak, gazte-hizkera, Alegia
References
Alberdi, Xabier. 1993. Hika tratamenduaren balore sozio-afektiboak. FLV 64. 425-442.
Alberdi, Xabier. 1994. Hitanoa non eta nork erabiltzen duen. Euskera 3. 983-993.
Alberdi, Xabier. 1996. Euskararen tratamenduak: erabilera (Iker 9). Bilbo: Euskaltzaindia.
Alberdi, Xabier. 2018. Forms of address in Basque. Pragmatics 283. 303-332. https://doi.org/10.1075/prag.00009.alb.
Alberdi Zumeta, Laura. 2019. Eta hik ze uste dun/k? Azpeitiko gazteak hitanoaren inguruan hizketan: usteak, balioak eta diskurtsoak. BAT Soziolinguistika Aldizkaria 113. 129-154.
Altuna, Olatz & Asier Basurto. 2013. Hizkuntza-erabilera behaketa bidez neurtzeko gida metodologikoa. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
Antonov, Anton. 2015. Verbal allocutivity in a crosslinguistic perspective. Linguistic Typology 19(1). 55-85. https://doi.org/10.1515/lingty-2015-0002.
Azkue, Xabier. 2009. Zumaian hitanoa bultzatzeko egitasmoa. Erabilera eta transmisioa giltzarri. UPV/EHUko graduondoko lana. https://hiznet.asmoz.org/ikerketa-lanak/ (2024/01/13).
Aztiker & Villabonako Udala. 2021. Amasa-Villabonan hitanoren egoeraren azterketa, 2020. https://www.hitanoaz.eus/soziolinguistikatik (2024/01/13).
Barrios, Mikel, Erramun Osa, Inma Muñoa, Itziar Elorza & Kristina Boan. 2008. Zenbait orientabide erregistroen trataeraz. Bilbo: Euskaltzaindia.
Beitia, Iñigo. 2017. Tokanoka tribua. Eskoriatzako gazteak eta hitanoa: uste, balore eta jarrerak. BAT Soziolinguistika Aldizkaria 103. 139-166.
Bereziartua, Garbiñe & Beñat Muguruza. 2020. Euskal hiztun natiboak, ez-natiboak eta hitanoa. In Ekaitz Santazilia, Dorota Krajewska, Eneko Zuloaga & Borja Ariztimuño (arg.), Fontes Linguae Vasconum 50 urte: ekarpen berriak euskararen ikerketari, 127-140. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Bereziartua, Garbiñe & Beñat Muguruza. 2021. Hizkuntza-tratamenduak Dragoi Bolan: hierarkia, gaiztotasuna eta etsaitasuna. FLV 132. 319-348. https://doi.org/10.35462/flv132.3.
Elortza, Ainara. 2021. Hitanoa Haur Hezkuntzan. Donostia: UPV/EHUko gradu amaierako lana. https://www.hitanoaz.eus/beste-esparru-batzutatik (2024/01/13).
Haddican, Bill. 2018. The syntax of Basque allocutive clitics. Glossa: a Journal of general linguistics 3(1). 101. http://doi.org/10.5334/gjgl.471.
Joly, Lionel & Belen Uranga. 2010. Hizkuntza-ideologia eta hizkuntza-jarrerak. In Arkaitz Zarraga, Jean-Baptiste Coyos, Jone M. Hernández, Lionel Joly, Imanol Larrea, Loren V. Martínez, Belen Uranga & Paul Bilbao (arg.), Soziolinguistika eskuliburua, 185-230. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
Kasares, Paula. 2012. Euskararen belaunez belauneko jarraipena hizkuntza sozializazioaren paradigmatik. BAT Soziolinguistika aldizkaria 82. 15-52.
Legorburu, Onintza. 2018. Genero rolek hitanoaren erabileran izan duten eragina: Antzuolako herritarren diskurtso eta praktikak. Bat: Soziolinguistika aldizkaria 109. 111-138.
Lizardi, Aitor & Manex Munduate. 2015. Non-argument agreements: An approach to Basque allocutivity. Dialectologia, Special issue 5. 321-350.
Maia, Julian & Kepa Larrea. 2008. Euskara batua eta euskalkiak Haur Hezkuntzan eta Lehen Hezkuntzan. Bilbo: UPV/EHU. https://ikasmaterialak.ehu.eus/hezkuntza/euskara-batua-eta-euskalkiak-eskolan (2024/01/13).
Martínez de Luna, Iñaki, Pablo Suberbiola & Asier Basurto. 2009. Ikasleen eskola-giroko hizkuntza-erabileraren azterketa. Arrue programa. 2003-04 ikasturtetik 2006-07 ikasturtera egindako azterketa-lana. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
Muguruza, Beñat & Garbiñe Bereziartua. 2018. Hitanoari begira soziolinguistikatik: erabilera eta funtzioak. In Luis Mari Naya, Marie Anne Chateaureynaud & Paulí Dávila (arg.), Hizkuntzak, ondarea eta identitateak. Hezkuntza ikuspegia, 65-76. Madril: Delta.
Muguruza, Beñat & Garbiñe Bereziartua. 2020. Transmisioaren eragina hitanoaren osasunean: Azpeitiko hiru belaunaldiren azterketa. In Iñaki Camino, Xabier Artiagoitia, Irantzu Epelde & Koldo Ulibarri (arg.), Eibartik Zuberoara euskalkietan barrena. Koldo Zuazori gorazarre, 545-564. Bilbo: UPV/EHU.
Muguruza, Beñat & Garbiñe Bereziartua. 2022. Gazteak Azpeitian, zuka ala hika? Praktika horiekin lotura daukaten aldagaien azterketa. In Beñat Muguruza & Irantzu Epelde (arg.), Gazte eleaniztunak, mintzalari eta mintzagai, 57-76. Bilbo: UPV/EHU.
Muguruza, Beñat, Garbiñe Bereziartua & Juanito Etxeberria. 2020. «Ez da mattetzen erakutsi». Azpeitia, hitanoa eta generoen arteko arrakala. Uztaro 115. 117-143. https://doi.org/10.26876/uztaro.115.2020.6.
Ortega, Ane, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri & Jacqueline Urla. 2016. Euskal hiztun berriak: esperientziak, jarrerak eta identitateak. Bilbo: Deustuko Unibertsitatea.
Oyharçabal, Bernard. 1993. Verb Agreement with nonarguments: On allocutive agreement. In José Ignacio Hualde & Jon Ortiz de Urbina (arg.), Generative studies in Basque lingustics, 89-114. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
Ozaita, Josu. 2014. Hurbilpen bat Tolosaldeko gazteek hitanoari buruz duten pertzepzio, diskurtso eta praktikara. BAT Soziolinguistika Aldizkaria 91. 83-103.
Pujolar, Joan & Isaac González. 2013. Linguistic ‘mudes’ and the de-ethnicization of language choice in Catalonia. International journal of bilingual education and bilingualism 16(2). 138-152. https://doi.org/10.1080/13670050.2012.720664.
Zabala, Uxue. 2021. «Kantu kantari, bai hi eta bai ni!». Hitanoa biziberrituz ikasleen ahotan. Donostia: UPV/EHUko gradu amaierako lana.
Alberdi, Xabier. 1994. Hitanoa non eta nork erabiltzen duen. Euskera 3. 983-993.
Alberdi, Xabier. 1996. Euskararen tratamenduak: erabilera (Iker 9). Bilbo: Euskaltzaindia.
Alberdi, Xabier. 2018. Forms of address in Basque. Pragmatics 283. 303-332. https://doi.org/10.1075/prag.00009.alb.
Alberdi Zumeta, Laura. 2019. Eta hik ze uste dun/k? Azpeitiko gazteak hitanoaren inguruan hizketan: usteak, balioak eta diskurtsoak. BAT Soziolinguistika Aldizkaria 113. 129-154.
Altuna, Olatz & Asier Basurto. 2013. Hizkuntza-erabilera behaketa bidez neurtzeko gida metodologikoa. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
Antonov, Anton. 2015. Verbal allocutivity in a crosslinguistic perspective. Linguistic Typology 19(1). 55-85. https://doi.org/10.1515/lingty-2015-0002.
Azkue, Xabier. 2009. Zumaian hitanoa bultzatzeko egitasmoa. Erabilera eta transmisioa giltzarri. UPV/EHUko graduondoko lana. https://hiznet.asmoz.org/ikerketa-lanak/ (2024/01/13).
Aztiker & Villabonako Udala. 2021. Amasa-Villabonan hitanoren egoeraren azterketa, 2020. https://www.hitanoaz.eus/soziolinguistikatik (2024/01/13).
Barrios, Mikel, Erramun Osa, Inma Muñoa, Itziar Elorza & Kristina Boan. 2008. Zenbait orientabide erregistroen trataeraz. Bilbo: Euskaltzaindia.
Beitia, Iñigo. 2017. Tokanoka tribua. Eskoriatzako gazteak eta hitanoa: uste, balore eta jarrerak. BAT Soziolinguistika Aldizkaria 103. 139-166.
Bereziartua, Garbiñe & Beñat Muguruza. 2020. Euskal hiztun natiboak, ez-natiboak eta hitanoa. In Ekaitz Santazilia, Dorota Krajewska, Eneko Zuloaga & Borja Ariztimuño (arg.), Fontes Linguae Vasconum 50 urte: ekarpen berriak euskararen ikerketari, 127-140. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Bereziartua, Garbiñe & Beñat Muguruza. 2021. Hizkuntza-tratamenduak Dragoi Bolan: hierarkia, gaiztotasuna eta etsaitasuna. FLV 132. 319-348. https://doi.org/10.35462/flv132.3.
Elortza, Ainara. 2021. Hitanoa Haur Hezkuntzan. Donostia: UPV/EHUko gradu amaierako lana. https://www.hitanoaz.eus/beste-esparru-batzutatik (2024/01/13).
Haddican, Bill. 2018. The syntax of Basque allocutive clitics. Glossa: a Journal of general linguistics 3(1). 101. http://doi.org/10.5334/gjgl.471.
Joly, Lionel & Belen Uranga. 2010. Hizkuntza-ideologia eta hizkuntza-jarrerak. In Arkaitz Zarraga, Jean-Baptiste Coyos, Jone M. Hernández, Lionel Joly, Imanol Larrea, Loren V. Martínez, Belen Uranga & Paul Bilbao (arg.), Soziolinguistika eskuliburua, 185-230. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
Kasares, Paula. 2012. Euskararen belaunez belauneko jarraipena hizkuntza sozializazioaren paradigmatik. BAT Soziolinguistika aldizkaria 82. 15-52.
Legorburu, Onintza. 2018. Genero rolek hitanoaren erabileran izan duten eragina: Antzuolako herritarren diskurtso eta praktikak. Bat: Soziolinguistika aldizkaria 109. 111-138.
Lizardi, Aitor & Manex Munduate. 2015. Non-argument agreements: An approach to Basque allocutivity. Dialectologia, Special issue 5. 321-350.
Maia, Julian & Kepa Larrea. 2008. Euskara batua eta euskalkiak Haur Hezkuntzan eta Lehen Hezkuntzan. Bilbo: UPV/EHU. https://ikasmaterialak.ehu.eus/hezkuntza/euskara-batua-eta-euskalkiak-eskolan (2024/01/13).
Martínez de Luna, Iñaki, Pablo Suberbiola & Asier Basurto. 2009. Ikasleen eskola-giroko hizkuntza-erabileraren azterketa. Arrue programa. 2003-04 ikasturtetik 2006-07 ikasturtera egindako azterketa-lana. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
Muguruza, Beñat & Garbiñe Bereziartua. 2018. Hitanoari begira soziolinguistikatik: erabilera eta funtzioak. In Luis Mari Naya, Marie Anne Chateaureynaud & Paulí Dávila (arg.), Hizkuntzak, ondarea eta identitateak. Hezkuntza ikuspegia, 65-76. Madril: Delta.
Muguruza, Beñat & Garbiñe Bereziartua. 2020. Transmisioaren eragina hitanoaren osasunean: Azpeitiko hiru belaunaldiren azterketa. In Iñaki Camino, Xabier Artiagoitia, Irantzu Epelde & Koldo Ulibarri (arg.), Eibartik Zuberoara euskalkietan barrena. Koldo Zuazori gorazarre, 545-564. Bilbo: UPV/EHU.
Muguruza, Beñat & Garbiñe Bereziartua. 2022. Gazteak Azpeitian, zuka ala hika? Praktika horiekin lotura daukaten aldagaien azterketa. In Beñat Muguruza & Irantzu Epelde (arg.), Gazte eleaniztunak, mintzalari eta mintzagai, 57-76. Bilbo: UPV/EHU.
Muguruza, Beñat, Garbiñe Bereziartua & Juanito Etxeberria. 2020. «Ez da mattetzen erakutsi». Azpeitia, hitanoa eta generoen arteko arrakala. Uztaro 115. 117-143. https://doi.org/10.26876/uztaro.115.2020.6.
Ortega, Ane, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri & Jacqueline Urla. 2016. Euskal hiztun berriak: esperientziak, jarrerak eta identitateak. Bilbo: Deustuko Unibertsitatea.
Oyharçabal, Bernard. 1993. Verb Agreement with nonarguments: On allocutive agreement. In José Ignacio Hualde & Jon Ortiz de Urbina (arg.), Generative studies in Basque lingustics, 89-114. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
Ozaita, Josu. 2014. Hurbilpen bat Tolosaldeko gazteek hitanoari buruz duten pertzepzio, diskurtso eta praktikara. BAT Soziolinguistika Aldizkaria 91. 83-103.
Pujolar, Joan & Isaac González. 2013. Linguistic ‘mudes’ and the de-ethnicization of language choice in Catalonia. International journal of bilingual education and bilingualism 16(2). 138-152. https://doi.org/10.1080/13670050.2012.720664.
Zabala, Uxue. 2021. «Kantu kantari, bai hi eta bai ni!». Hitanoa biziberrituz ikasleen ahotan. Donostia: UPV/EHUko gradu amaierako lana.
Zenbakia
Atala
Artikuluak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Lan hau Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-LanEratorririkGabe 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.