La decretal del papa Honorio I a los obispos hispanos (638): una hipótesis sobre su origen

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##

Publicado 28-05-2018
Juan Antonio Jiménez Sánchez

Resumen

En el presente trabajo estudiamos la decretal enviada por el papa Honorio I a los obispos reunidos en el Concilio VI de Toledo (638). En ella, el pontífice reprochaba a los hispanos su permisividad con los enemigos de la fe, sobre todo con los judíos bautizados que habían vuelto a sus costumbres judaizantes. No conservamos la misiva, pero resulta posible reconstruirla a partir de la respuesta que Braulio de Zaragoza escribió en nombre del resto de prelados. Esto nos permite centrarnos en las causas que pudieron llevar al papa a redactar su decretal: ésta se originó por los rumores difundidos por unos maledicentes. La cuestión estriba en dilucidar la identidad de estos individuos. En nuestra opinión, serían rebeldes exiliados a otros países; desde allí, para ganarse el favor papal, habrían formulado estas acusaciones contra los obispos y, de manera implícita, contra el rey godo.
Abstract 497 | PDF Downloads 513

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

References
Aznar, S., 1986, San Braulio y su tiempo. El fulgor de una época, Zaragoza: Heraldo de Aragón.

Bonfil, R., 2012, «Continuity and Discontinuity (641-1204)», en: R. Bonfil et alii (eds.), Jews in Byzantium. Dialectics of Minority and Majority Cultures [Jerusalem Studies in Religion and Culture, 14], Leiden-Boston: Brill, 65-100.

Braul(io) Caes(araugustanus), Ep(istulae), ed. L. Riesco, Epistolario de San Braulio. Introducción, edición crítica y traducción, Sevilla: Publicaciones de la Universidad de Sevilla, 1975.

Cabrera, J. A., 2014, «Dos episodios conflictivos entre el episcopado hispano y la sede apostólica de Roma durante el siglo VII», Studi Romani 62, 103-116.

Chron(ica) Muzar(abica) a(nni) 754, ed. J. E. López Pereira, Continuatio Isidoriana Hispana. Crónica mozárabe de 754. Estudio, edición crítica y traducción [Fuentes y estudios de Historia leonesa, 127], León: Centro de Estudios e Investigación "San Isidoro" – Caja España de Inversiones – Archivo Histórico Diocesano, 2009.

Collins, R., 2004, Visigothic Spain, 409-711, Oxford: Blackwell Publishing.

Conc(ilium) Tol(etanum) VII, ed. F. Rodríguez, La Colección Canónica Hispana, V, Madrid: Instituto Enrique Flórez, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 338-364.

Conc(ilium) Tol(etanum) VI, ed. F. Rodríguez, La Colección Canónica Hispana, V, Madrid: Instituto Enrique Flórez, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 293-336.

Conc(ilium) Tol(etanum) III, ed. F. Rodríguez, La Colección Canónica Hispana, V, Madrid: Instituto Enrique Flórez, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1992, 49-159.

Conc(ilium) Tol(etanum) IV, ed. F. Rodríguez, La Colección Canónica Hispana, V, Madrid: Instituto Enrique Flórez, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 161-274.

Conc(ilium) Tol(etanum) VIII, ed. F. Rodríguez, La Colección Canónica Hispana, V, Madrid: Instituto Enrique Flórez, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 365-485.

Conte, P., 1971, Chiesa e primato nelle lettere dei papi del secolo VII, Milano: Editrice Vita e pensiero.

Dagron, G., & V. Déroche, 2010, Juifs et chrétiens en Orient byzantin, Paris: Association des amis du Centre d'histoire et civilisation de Byzance.

Díaz y Díaz, M. C., 1974, La Vida de San Fructuoso de Braga. Estudio y edición crítica, Braga: Diário do Minho.

Díaz, P. C., C. Martínez & F. J. Sanz, 2007, Hispania tardoantigua y visigoda [Colección Fundamentos, 181], Madrid: Istmo.

Durliat, J., 1998, «L'épitaphe du pape Honorius», en: I. Ševčenko, I. Hutter (eds.), AETOS: Studies in Honour of Cyril Mango, Stuttgart-Leipzig: B. G. Teubner, 71-86.

Ferreiro, A., 2010, «The Iberian Sueve-Visigoth Kingdoms in Gregory of Tours», en: L. M. Ferrer (ed.), Venti secoli di storiografia ecclesiastica: bilancio e prospettive. Atti del XII Convegno internazionale della Facoltà di Teologia "La storia della Chiesa nella storia" (Roma 13-14 marzo 2008), Roma: Edizioni Santa Croce, 279-291.

Ferreiro, A., 2009, «St. Braulio of Zaragoza's Letter 21 to Pope Honorius I Regarding Lapsed Baptized Jews», SEJG 48, 75-95.

Fita, F., 1881, Suplementos al Concilio Nacional Toledano VI, Madrid: Imprenta de D. Antonio Pérez Dubrull.

Fita, F., 1870-1871, «El Papa Honorio I y San Braulio de Zaragoza», La Ciudad de Dios 1, 4 (1870), 187-204 y 260-278; 2, 5 (1871), 271-279, 358-365 y 447-458; 2, 6 (1871), 49-60, 101-107, 192-200, 252-260, 336-346 y 403-429.

Fredeg(arius), Chron(ica), ed. B. Krusch, MGH srm, 2, Hannover: Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aeui, 1888, 18-168.

Fruct(uosus), Ep(istula) ad Rec(esuindum), ed. W. Gundlach, MGH epist., 3, Berlin: Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aeui, 1892, 688-689.

García Moreno, L. A., 2011, «Relaciones internacionales del reino godo de Toledo en el siglo VII: de la faida gótica a la obsesión bizantina», en: Le relazioni internazionali nell'Alto Medioevo. LVIII Settimane di studio della Fondazione Centro Italiano di Studi sull'Alto Medioevo (Spoleto, 8-12 aprile 2010), Spoleto: Fondazione Centro Italiano di Studi sull'Alto Medioevo, 481-559.

García Moreno, L. A., 19982, Historia de España visigoda, Madrid: Cátedra.

García Moreno, L. A., 1993, Los judíos de la España antigua. Del primer encuentro al primer repudio, Madrid: Rialp.

García Moreno, L. A., 1974, Prosopografía del reino visigodo de Toledo [Acta Salmanticensia. Filología y letras, 77], Salamanca: Universidad de Salamanca.

González Salinero, R., 2000, Las conversiones forzosas de los judíos en el reino visigodo [Serie Histórica, 2], Roma: Consejo superior de Investigaciones Científicas.

Greg(orius) Magn(us), Moral(ia) in Iob, ed. M. Adriaen, CCSL, 143-143B, Turnhout: Brepols Publishers, 1979-1985, 3 vols.

Greg(orius) Magn(us), Reg(ula) past(oralis), ed. F. Rommel, SChr, 381-382, Paris: Éditions du Cerf, 1992, 2 vols.

Greg(orius) Tur(onensis), Hist(oriae), ed. B. Krusch, W. Levison, MGH srm, 1, 1, Hannover: Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aeui, 19512, 1-537.

Isid(orus) Hisp(alensis), Sent(entiae), ed. P. Cazier, CCSL, 111, Turnhout: Brepols, 1998.

Jaffé, P., 1885, Regesta pontificum Romanorum ab condita ecclesia ad annum post Christum natum MCXCVIII, I, Leipzig: Veit et Comp.

Judic, B., 2013, «Grégoire le Grand et les Juifs, pratiques juridiques et enjeux théologiques», en: J. Tolan et alii (eds.), Jews in Early Christian Law: Byzantium and the Latin West, 6th-11th centuries [Religion and Law in Medieval Christian and Muslim Societies, 2], Turnhout: Brepols, 95-117.

Kaegi, W. E., 2003, Heraclius, Emperor of Byzantium, Cambridge: Cambridge University Press.

Kendall, K. H., 2006, «"Mute Dogs, Unable to Bark". Innocent III's Call to Combat Heresy», en: W. P. Müller, M. E. Sommar (eds.), Medieval Church Law and the Origins of the Western Legal Tradition. A tribute to Kenneth Pennington, Washington D.C.: The Catholic University of America Press, 170-178.

Lacarra, J. M., 1960, «La Iglesia visigoda en el siglo VII y sus relaciones con Roma», en: Le Chiese nei regni dell'Europa occidentale e i loro rapporti con Roma sino all'800. VII Settimane di studio del Centro Italiano di Studi sull'Alto Medioevo (7-13 aprile 1959), Spoleto: Centro Italiano di Studi sull'Alto Medioevo, 353-384.

Lib(er) iudic(iorum), ed. K. Zeumer, MGH leg., 1, 1, Hannover – Leipzig: Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aeui, 1902, 33-456.

López Pereira, J. E., 2009, Continuatio Isidoriana Hispana. Crónica mozárabe de 754. Estudio, edición crítica y traducción [Fuentes y estudios de Historia leonesa, 127], León: Centro de Estudios e Investigación "San Isidoro" – Caja España de Inversiones – Archivo Histórico Diocesano.

Loring, M. I., D. Pérez & P. Fuentes, 2007, La Hispania tardorromana y visigoda, Madrid: Síntesis.

Lynch, C. H., & P. Galindo, 1950, San Braulio, obispo de Zaragoza (631-651): su vida y sus obras, Madrid: Instituto Enrique Flórez, Consejo Superior de Investigaciones Científicas.

Magdalino, P., 2013, «"All Israel Will Be Saved"? The Forced Baptism of the Jews and Imperial Eschatology», en: J. Tolan et alii (eds.), Jews in Early Christian Law: Byzantium and the Latin West, 6th-11th centuries [Religion and Law in Medieval Christian and Muslim Societies, 2], Turnhout: Brepols, 231-242.

Martínez Pizarro, J., 2005, The Story of Wamba. Julian of Toledo's Historia Wambae regis, Washington D.C.: The Catholic University of America Press.

Mathisen, R. W., 2014, «Barbarian "Arian" Clergy, Church Organization and Church Practices», en: G. M. Berndt, R. Steinacher (eds.), Arianism: Roman Heresy and Barbarian Creed, Farnham-Burlington: Ashgate, 145-192.

McKenna, S., 1938, Paganism and Pagan Survivals in Spain up to the Fall of the Visigothic Kingdom, Washington D.C.: The Catholic University of America Press.

Miguel, R., 2010, «Ecos del Epistularium de Braulio de Zaragoza en la carta prefacio de Tajón de Zaragoza a Eugenio de Toledo (CPL 1267) en los Moralia in Job», Lemir 14, 289-300.

Orlandis, J., 1992, Semblanzas visigodas, Madrid: Rialp.

Orlandis, J., 2006(2), Historia del reino visigodo español. Los acontecimientos, las instituciones, la sociedad, los protagonistas, Madrid: Rialp.

Orlandis, J., 1987, Historia de España. Época visigoda (409-711), Madrid, Gredos.

Riesco, A., 1993, «El problema judío en la mente de tres importantes personajes del siglo VII: un papa, un obispo español y un rey visigodo», ETF: Historia Antigua, Serie II 6, 585-604.

Rodamilans, F., 2014, «El primado romano en la Península Ibérica hasta el siglo X: un análisis historiográfico», ETF: Historia Medieval, Serie III 27, 421-461.

Saitta, B., 1995, L'antisemitismo nella Spagna visigotica [Studia Historica, 130], Roma: «L'Erma» di Bretschneider.

Saitta, B., 1986, «I visigoti negli "Historiarum libri" di Gregorio di Tours», en: Los visigodos. Historia y civilización (Antigüedad y Cristianismo, 3), Murcia: Universidad de Murcia, 75-101.

Sharf, A., 1995, Jews and Other Minorities in Byzantium, Jerusalem: Bar-Ilan University Press.

Taio Caes(araugustanus), Ep(istula) ad Quir(icum), ed. M. Risco, PL, 80, Paris, 1850, 727-730.

Thompson, E. A., 20075, Los godos en España, Madrid: Alianza Editorial (trad. J. Faci, The Goths in Spain, Oxford, 1969).

Van Dam, R., 1993, Saints and their Miracles in Late Antique Gaul, Princeton: Princeton University Press.

Vega, A. C., 1942, El primado romano y la Iglesia española en los siete primeros siglos, El Escorial: Imprenta del Monasterio.

Vit(a) Sanct(i) Fruct(uosi), ed. M. C. Díaz y Díaz, La Vida de San Fructuoso de Braga. Estudio y edición crítica, Braga: Diário do Minho, 1974.
Sección
Artículos

Artículos más leídos del mismo autor/a