Ekoizpen sistema erdiestentsibopean hazitako Euskal Herriko Mendiko Zaldia arrazako behor esnearen kalitate nutrizionalaren azterketa: Assessment of the nutritional quality of mare milk from Basque Mountain Horse breed managed under semi-extensive system

Laburpena

Hego Euskal Herrian giza kontsumora bideratzen diren ekidoen ustiategi ugari daude, batez ere ekoizpen sistema estentsiboetan oinarritzen direnak. Maneiu sistema honek landa eremuetan eta ingurunearen babesean dituen onurak kontutan izanda, sekula aztertu ez den Euskal Herriko Mendiko Zaldia arrazako behor esnearen ekoizpena proposatzen da dibertsifikazio modura. Hortaz, ikerketa honetan produktu honen kalitate nutrizionala aztertu da, konposizio orokorra (gantza, proteina, laktosa eta estraktu lehor ihar totalak) infragorri hurbilaren espektroskopia (NIR) teknikaren bitartez kuantifikatuz. Euskal Herriko Mendiko Zaldia arrazako behorren esnean gantz kopuru bereziki baxua aurkitu zen, proteina eta laktosa kopurua beste zaldi arrazen esnean aurkitutakoaren antzekoa zen bitartean. Ustiategi desberdinetako esneen arteko ezberdintasun estatistikoki esanguratsuak aurkitu ziren, larreetan denbora gutxien bazkatu zuten behorren esnea estraktu lehor ihar edukian aberatsena izanik. Bestalde, edoskitzaroak eragin esanguratsua izan zuen gantz, proteina, laktosa eta estraktu lehor ihar kopuruan. Izan ere, edoskitzaroak aurrera egin ahala gantz eta proteina edukiak murriztu eta laktosa edukia handitu egin ziren. Estraktu lehor ihar kopuruak, aldiz, gorabeherak jasan zituen, joera espezifikorik gabe. Beste animalia jatorriko esneekin alderatuta, behor esneak gantz eta proteina eduki urria baina laktosa eduki altua dauzka, giza esnearen antzera. Ikerketa honekin, Euskal Herriko Mendiko Zaldia arrazak kalitate nutrizional altuko esnea eman dezakeela ikusi da. Hortaz, egungo zaldi ekoizpen sistema esnearen ekoizpenarekin dibertsifikatuz gero, bai arraza autoktono honen eta bai Euskal Herriko abeltzaintza estentsiboaren iraunkortasuna babestuko lirateke.