Testu zaharretatik hizkuntzaren didaktikara: Iturriagaren fabulen (1842) edizio kritiko modernoa
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Laburpena
Lan honen asmoa da euskal testu klasikoek hezkuntzan eta, batez ere, hizkuntzaren didaktikan izan beharko luketen lekua aldarrikatzea eta ikasleen hizkuntza maila hobetzeko tresnatzat aurkeztea. Horretarako Agustin Iturriagaren Fábulas y otras composiciones en verso vascongado dialecto guipuzcoano con un diccionario vasco-castellano de las voces que son diferentes en los diversos dialectos (1842) edizioa paratu da, ortografia gaurkotuan eta ohar argigarriekin, Lehen eta Bigarren Hezkuntzako ikasleek erabili ahal izateko.
Edizioarekin batera, hiztegia osatu dut Iturriagaren testuetan agertzen diren hitz dialektalekin eta erabilera murriztua dutenekin. Era berean, esamolde, lokuzio eta errefrauak ere bildu ditut, ikasleen euskara maila hobetzeko eta adierazkortasuna handitzeko iturri izan daitezen.
Nola aipatu
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Álvarez-Uria, Amaia. 2024. Zuzi iraxegia. Euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa. [s.l.]: Testu Zaharrak.
Beaskoetxea, Udane & Mikel Iruskieta. 2019. Ipuin-moldaketa herri-hizkerara egokitzeko eta modu esanguratsuan kontatzeko markaketa: ahozko komunikazioa lantzen eta aztertzen Haur Hezkuntzako gelan. Tantak 31(1). 53-80. https://doi.org/10.1387/tantak.20149.
Beldarrain, Josune. 2010. Alegia klasikoak euskaraz. Isopeteko, La Fontaineren eta Samaniegoren alegien berridazketen azterketa. Gasteiz: UPV/EHUko doktorego tesia. http://hdl.handle.net/10810/12307.
Blecua, Alberto. 2001 [1983]. Manual de crítica textual. Madril: Castalia.
Bombini, Gustavo & Carlos Lomas. 2019. El oficio de enseñar lenguaje. Entre los saberes escolares y los dilemas éticos. Textos. Didáctica de la lengua y de la literatura 86. 7-13.
Bueno, David, Anna Forés & Antoni Ruiz Bueno. 2023. La lectura en voz alta: sus beneficios. Un descubrimiento (fascinante) desde la neuroeducación. Bartzelona: Octaedro Educación.
Cassany, Daniel. 2021. El arte de dar clase (según un lingüista). Bartzelona: Anagrama.
Colomer, Teresa, Mireia Manresa, Lucas Ramada & Lara Reyes. 2018. Narrativas literarias en educación infantil y primaria. Madril: Síntesis.
Collie, Joanne & Stephen Slater. 1987. Literature in the language classroom. A resource book of ideas and activities. Cambridge: Cambridge University Press.
Delmiro Coto, Benigno. 2015. La escritura creativa en las aulas: en torno a los talleres literarios. Bartzelona: Graó.
Del Rio, María José. 1993. Psicopedagogía de la lengua oral: un enfoque comunicativo. Bartzelona: ICE- Horsori.
Del Rio, María José, Pilar Calvet, María J. Galván-Bovaira & Manuel Sánchez. 2016. Actividades comunicativas para enseñar competencia oral. Bartzelona: ICE- Horsori.
Etxaniz, Xabier. 2009 [1986]. Puntan punta bat. Haur folklorearen bilduma. Iruñea: Pamiela.
Etxaniz, Xabier. 2011. La transmisión de valores en la literatura, desde la tradición oral hasta la LIJ actual. Ocnos 7. 73-83. https://doi.org/10.18239/ocnos_2011.07.06.
Europako Kontseilua. 2001 [2005]. Hizkuntzen ikaskuntza, irakaskuntza eta ebaluaziorako Europako erreferentzia markoa. Gasteiz: HABE.
Euskaltzaindia. 2025. Orotariko euskal hiztegia – Diccionario general vasco. 16. argit. Bilbo: Euskaltzaindia. https://www.euskaltzaindia.eus/oeh.
Euskaltzaindia. [s.a.]. Euskaltzaindiaren hiztegia. Bilbo: Euskaltzaindia. https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_hiztegianbilatu&task=hasiera&Itemid=1693&lang=eu.
Fabregat, Santiago, Carmen Sánchez & Rocío Jodar. 2023. Didáctica de la lengua y la literatura: diez temas actuales. Bartzelona: Graó.
Garmendia, José. 1968. Obras inéditas de Iztueta (Poesía, correspondencia, testamento). Bilbo: La Gran Enciclopedia Vasca.
Garzia, Joxerra. 2008. Jendaurrean hizlari. Irun: Alberdania.
Garzia, Juan. 2005. Kalko okerrak. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
Gutierrez, Juncal & Maria Jose Ezeizabarrena. 2022. Hotsetik hitzera. Nola bereganatzen dute hizkuntza haur euskaldunek? Donostia: Erein.
Igerabide, Juan Kruz. 2000 [1993]. Bularretik mintzora. Haurra, ahozkotasuna eta literatura. Donostia: Erein.
Igerabide, Juan Kruz. 2022. Ahozko euskal literatura: antologia bat. Donostia: Alai.
Iturriaga, Agustin. 1841. Arte de aprender a hablar la lengua castellana para el uso de las escuelas de primeras letras de Guipúzcoa. Hernani: [s.n.].
Iturriaga, Agustin. 1842a. Diálogos basco-castellanos para las escuelas de primeras letras de Guipúzcoa. Hernani: [s.n.].
Iturriaga, Agustin. 1842b. Fábulas y otras composiciones en verso vascongado. Dialecto guipuzcoano con un diccionario vasco-castellano de las voces que son diferentes en los diversos dialectos. Donostia: Ignacio Ramon Baroja.
Iturriaga, Agustin. 1884. Ipuyac eta beste moldaera batzuec Guipuzcoaco izqueran neurtubac. Tolosa: Eusebio Lopez.
Iturriaga, Agustin. 1932. Iturriagaren ipuiak. Tolosa: Ixaka Lopez Mendizabal.
Iturriaga, Agustin. 1967. Ipuiak. Tolosa & Donostia: Auspoa Liburutegia.
Ituero, Beatriz. & Marta Casla. 2017. ¿Como empieza el lenguaje? Descubrir, explorar y favorecer la comunicación temprana. Bartzelona: Graó.
Izagirre, Koldo. 1981. Euskal esamoldeak. Donostia: Hordago.
Laiz, Elena. 2008. Mucho más que canciones. Aprendiendo castellano como segunda lengua. Textos de didáctica de la lengua y de la literatura 47. 80-87.
Lasagabaster, David. 2014. El texto literario como catalizador en la clase de inglés como lengua extranjera. Impossibilia 8. 208-229. https://doi.org/10.32112/2174.2464.2014.108.
Lazar, Gillian. 1993. Literature and language teaching. A guide for teachers and trainers. Cambridge: Cambridge University Press.
Manterola, José. 1880. Cancionero Basco. Poesías en lengua euskara recogidas, ordenadas y acompañadas de traducciones castellanas, juicios críticos, noticias biográficas de los diversos escritores y observaciones filológicas y gramaticales. Serie III. Donostia: A. Baroja.
Manterola, Ibon & Itziar Idiazabal. 2009. Euskal eredu elebidunak, murgilketa eta hizkuntzen irakaskuntza bateratua: kontzeptuen berrikusketa. Euskera 54(1). 463-504. https://doi.org/10.59866/eia.v2i54.238.
Mariscal, Sonia & Pilar Gallo. 2014. Adquisición del lenguaje. Madril: Síntesis.
Martos, Eloy. 2007. Cuentos y leyendas tradicionales: teoría, textos y didáctica. Cuenca: Universidad de Castilla-La Mancha.
Mendoza, Antonio. 2007. Materiales literarios en el aprendizaje de lengua extranjera. Bartzelona: ICE-Horsori.
Mendoza, Antonio & Amando López. 1997. La creación poética en las aulas. Almería: Instituto de Estudios Almerienses.
Mitxelena, Koldo. 2001 [1961]. Historia de la literatura vasca. Donostia: Erein (Berrargit. OC 13, 81-205).
Mogel, Bizenta. 1992 [1804]. Ipui onak. Donostia: Euskal Editoreen Elkartea.
Molino, Cristina & Laura Mier. 2018. Multiculturalidad en el aula de segundas len¬guas: la literatura como recurso en Educación Primaria. Didáctica. Lengua y Literatura 30. 157-168. https://doi.org/10.5209/dida.61960.
Mounole Hiriart-Urruty, Celine. 2024. Iparrorratza: kalko eta huts ohikoenen saihesteko bidelaguna. Bilbo: UPV/EHU.
Palacios, Sergio. 2017. Los textos literarios clásicos en la enseñanza-aprendizaje del español como segunda lengua lengua extranjera (LE): estudio, corpus, propuesta didáctica y puesta en práctica para los niveles A1-A2. Madril: UAMeko doktorego tesia. http://hdl.handle.net/10486/679868.
Paya, Xabi. 2013. Ahozko euskal literaturaren antologia. Donostia: Etxepare Institutua.
Pérez Priego, Miguel Ángel. 2011. La edición de textos. Madril: Síntesis.
Reguero Ugarte, Urtzi. 2019. Filologiatik dialektologiara Nafarroako testu zaharretan barrena (1416-1745). Bilbo: UPV/EHU.
Rodríguez López-Vázquez, Alfredo. 2003. Estrategias didácticas en torno a las fábulas. In Ángel Cano & Cristina Pérez (koord.), Canon, literatura infantil y juvenil y otras lenguas, 121-132. Cuenca: Universidad de Castilla-La Mancha.
Rodríguez-Miñambres, Paloma, Itziar Otegi & Xabier Etxaniz. 2019. Idazlan klasikoak eta eskola. Tantak 31(1). 9-25. https://doi.org/10.1387/tantak.20115.
Ruiz Arzalluz, Iñigo. 1995. Virgilio Txerribuztangoerrekan (I. Bukoliken eta Georgiken euskal itzulpenak. ASJU 29(2-3). 661-696. https://doi.org/10.1387/asju.8505.
Salaberri Muñoa, Patxi. 2017. Axular. Gero euskara xumean. Bilbo: UEU.
Seargeant, Phillip & Bill Greenwell. 2013. From language to creative writing: Introduction. Milton Keynes: Bloomsbury & Open University.
Sotomayor, Carmen, Carmen Julia Coloma, Elveria Jéldrez & Gabriela Osorio. 2020. Efectos de enseñar gramática integrada a la escritura de narraciones. Textos. Didáctica de la lengua y literatura 89. 48–53.
Urgell, Blanca. 2015. Gero. Edizio kritikoa. Bilbo & Iruñea: Euskaltzaindia & Nafarroako Gobernua.
Urgell, Blanca. 2018. Lehen Euskara Modernoa. In Joakin Gorrotxategi, Iván Igartua & Joseba A. Lakarra (arg.), Euskararen historia, 543-657. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
Vila, Ignasi. 2024. Plurilingüismo en las aulas, conocimiento de la lengua escolar y práctica educativa. Textos. Didáctica de la lengua y de la literatura 104. 8-16.
Zalbide, Mikel. 2007. Pedagogoa Batzar Nagusietan. Hizkuntzen azterbideak, Iturriagaren argitan. Euskera 52(1). 61-157.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Lan hau Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-LanEratorririkGabe 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.
https://orcid.org/0000-0003-1549-0738
