Mikoletaren 1653ko elkarrizketa itzulien espainolezko jatorrizkoez, eta haien (in)dependentzia mailaz jatorrizko hizkuntzaren aldean
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Laburpena
Behin finkatuta ezagutzen dugun Mikoletaren eskuizkribua Sainthill jaunaren eskukoa dela (Hidalgo argitaratzeko a; Ibarra & Hidalgo 2020), artikuluan erakutsitako ikerketa lanaren helburu izan da ahalik eta zehatzen finkatzea Mikoletak itzulitako elkarrizketen jatorrizko testua, ondoren xehe hausnartu ahal izateko hauen itzulpen hizkeraren fidagarritasunaz eta balioaz garaiko eta inguruko hizkeraren lekuko gisa (Hidalgo argitaratzeko b). Horretarako, lehenik, elkarrekin konparatuz Mikoletarenetiko espainolezko eskuizkribua honen aukerako iturriekin, zehaztuz hauekiko aldeak, eta bereziki azpimarratuz aldeok bide duten eragina euskarazko itzulpenean. Bigarrenik, elkarrekin parekatuz euskarazko testuaren eta balizko espainolezko jatorrizkoaren hainbat parekotasun eta alde nabarmen, ideia argiagoa egiteko Mikoletak erabilitako itzulpen eredu eta prozedurez, eta hala, xede hizkuntzako emaitzaren fideltasun, mendekotasun, malgutasun, askatasun mailaz, sorburu hizkuntzako testuen aldean.
Nola aipatu
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Baker, Mona (arg.). 2001. Routledge Encyclopedia of Translation Studies. New York & Londres: Routledge.
Bizcarrondo, Gema. 2002. Romance en Bilbao durante el siglo XVII: Modo breve de aprender la lengua vizcayna de R. de Micoleta. In Adolfo Arejita, Ana Elejabeitia, Carmen Isasi & Juan Otaegi (koord.), Bilbao, el espacio lingüístico. Simposio 700 aniversario = Bilboren 700. urteurrena. Hizkuntza gunea. Sinposioa, 219-237. Bilbo: Deustuko Unibertsitatea.
Cid, Jesús Antonio. 2001. Leve introducción a unos diálogos hispano-ingleses. In John Minsheu, Pleasant and Delightfull Dialogues in Spanish and English (London, 1599). Madril: Instituto Cervantes. https://cvc.cervantes.es/literatura/clasicos/dialogos_minsheu/introduccion/default.htm.
Coromines, Joan & José A. Pascual. 1991-1997. Diccionario crítico etimológico castellano e hispánico. Madril: Gredos.
Corro, Antonio del. 1586. Reglas gramaticales para aprender la lengua Española y Francesa, confiriendo la una con la otra, según el orden de las partes de la oratión Latinas. Oxford: Joseph Barnes.
Dodgson, Edward Spencer [Palamedes]. 1899. Mr. Sainthill and his Basque studies. Notes and Queries 9(3). 201-202.
Foulché-Delbosc, Raymond. [Marcel Gauthier]. 1919. Diálogos de antaño. Revue Hispanique 45. 34-238.
Franciosini, Lorenzo. 1626. Diálogos apazibles, compuestos en castellano, y traduzidos en Toscano. Dialoghi piacevoli, composti in castigliano, e tradotti in Toscano. Venezia: Giacomo Sarzina.
Gonzalez, Asier. 2017. Bilboko euskararen ikuspegi diakroniko bat Mikoletaren inguruan [pdf]. Eurasiatik [bloga]. 2017/05/01. http://eurasiatik.eu/PDF/MIK-Azterketa.pdf.
Hidalgo, Bittor. argitaratzeko a. Berriak (eta ez hain) Mikoletaren 1653ko lanaz: Modu laburra Bizkaiko hizkuntza ikasteko - Eskuizkribua ez da Mikoletaren eskukoa, baizik Samuel Sainthill-ek (1626-1708) (berr)idatzia.
Hidalgo, Bittor. argitaratzeko b. 1653 - Bilbo hiriburuko prosa, Mikoletaren (1611-1671) elkarrizketak (eta poesiak).
Hidalgo, Bittor. prestatzen. ~1620 - Donibane Lohitzune eta Ziburuko merkatari elkarrizketak - Voltoire.
Ibarra, Irune & Bittor Hidalgo. 2020. Mikoleta eta Sainthillen eskuizkribuen azterketa konparatua. ASJU 54(1-2).
Lakarra, Joseba Andoni. 1993. XVIII. mendeko hiztegigintzaren etorkiez. Gasteiz: UPV/EHUko doktoretza tesia. http://www.euskara.euskadi.eus/appcont/tesisDoctoral/PDFak/Joseba_Lakarra_TESIA.pdf.
Lakarra, Joseba Andoni. 1997. Hizkuntz eskuliburuen tradizioa Euskal Herrian: I. L'interprect ou Traduction du François, Espagnol & Basque (~1620). ASJU 31(1). 1-66.
Lakarra, Joseba Andoni. 1999. L'interprect ou Traduction du François, Espagnol & Basque (~1620): II: Elkarrizketak. ASJU 33(2). 493-568.
Luna, Juan de. 1619a. Diálogos familiares, en los quales se contienen los discursos, modos de hablar, proberuios, y palabras Españolas más comunes: Muy vtiles y prouechosos, para los que quieren aprender la lengua Castellana. Paris: Miguel Daniel.
Luna, Juan de. 1619b. Diálogos familiares, en los quales se contienen los discursos… / Dialogues familiers, où sont contenus les discours… Paris: Miguel Daniel.
Mikoleta, Rafael. 1653. Modo breue de aprender la lengua Vizcayna - Compuesto por el ldo Rafael Micoleta, presbyto de la muy leal y noble Villa de Bilbao - 1653. Eskuizkribua (British Library: Harley MS 6314). Londres [British Libraryko eskuizkribuaren fotokopia Deustuko Unibertsitatearen Liburutegian (809.169.1-5-024 M 65 r)].
Mikoleta, Rafael. [1653] 1880a. Modo breve… Revista de Ciencias Históricas 2. 122-156 (Salvador Sanpere i Miquelen argit.).
Mikoleta, Rafael. [1653] 1880b (?). Modo breve… Girona: Imp. y Librería de V. Dorca (Salvador Sanpere i Miquelen argit.). http://w390w.gipuzkoa.net/WAS/CORP/DBKVisorBibliotecaWEB/visor.do?ver&amicus=170452.
Mikoleta, Rafael. [1653] 1880c. Modo breve… Girona: Imp. y Librería de V[icente] Dorca (Salvador Sanpere i Miquelen argit.). http://w390w.gipuzkoa.net/WAS/CORP/DBKVisorBibliotecaWEB/visor.do?ver&amicus=25746.
Mikoleta, Rafael. [1653] 1897. Modo breve… Sevilla: F. P. Díaz (Edward S. Dodgsonen argit.).
Minsheu, John. 1599a. A Dictionarie in Spanish and English… Londres: Edmund Bollifant.
Minsheu, John. 1599b. A Spanish Grammar… Londres: Edmund Bollifant.
Minsheu, John. 1599c. Pleasant and Delightfull Dialogues in Spanish and English: Profitable to the Learner, and not vnpleasant to any other Reader. By John Minsheu Professor of Languages in London. Londres: Edmund Bollifant. (Argit. elektr. Madril: Instituto Cervantes, 2001. https://cvc.cervantes.es/literatura/clasicos/dialogos_minsheu/default.htm).
Minsheu, John. 1623a. A Dictionary in Spanish and English... Londres: Iohn Haviland.
Minsheu, John. 1623b. A Spanish Grammar… Londres: Iohn Haviland.
Minsheu, John. 1623c. Pleasant and Delightfull Dialogues in Spanish and English… Londres: Iohn Haviland.
Mitxelena, Koldo. 1953. Arnaut Oihenart. BAP 9. 445-463.
Mitxelena, Koldo. 1964. Textos arcaicos vascos. Madril: Minotauro. (Berrargit. in Mitxelena & Sarasola 1989. Berrargit. OC XII, 1-197).
Mitxelena, Koldo. 2011. Obras completas (ASJUren Gehigarriak 54-68), 15 lib. Donostia & Gasteiz: “Julio Urkixo” Euskal Filologi Mintegia, Gipuzkoako Foru Aldundia & UPV/EHU (Joseba A. Lakarra & Iñigo Ruiz Arzalluzen argit.).
Mitxelena, Koldo & Ibon Sarasola. 1989. Textos arcaicos vascos. Contribución al estudio y edición de textos arcaicos vascos (ASJUren Gehigarriak 11). Donostia: Gipuzkoako Foru Aldundia.
Munday, Jeremy. [2008] 20164. Introducing translation studies. Londres & New York: Routledge.
Oudin, Cesar. 1597. Grammaire et observations de la langue espagnolle recueillies et mises en françois. Paris: Marc Orry (2. argit. 1604; 3. argit. 1606).
Oudin, Cesar. 1608. Diálogos muy apazibles, escritos en lengua española, y traduzidos en francés. Dialogues fort plaisans, escrits en langue espagnolle, et traduicts en françois… Paris: Marc Orry.
Pagola, Rosa Miren. 2002. Bilboko euskara XVII. mendean: Micoletaren euskaraz ikasteko metodoa. In Adolfo Arejita, Ana Elejabeitia, Carmen Isasi & Juan Otaegi (koord.), Bilbao, el espacio lingüístico. Simposio 700 aniversario = Bilboren 700. urteurrena. Hizkuntza gunea. Sinposioa, 201-218. Bilbo: Deustuko Unibertsitatea.
Pym, Anthony. [2010] 20142. Exploring translation theories. Londres: Routledge.
Rizzi, Andrea, Birgit Lang & Anthony Pym. 2019. What is Translation History?: a trust-based approach. Londres: Palgrave Pivot.
Sainz Pezonaga, Jabier. 2006. Hemen natza ortzirik. Joan Amenduzekoaren epitafioa (c. 1568). Edizio kritikoa. Sancho el Sabio 24. 57-90.
Salmon, Vivian. 2003. Some Notes on the life and work of John Minsheu (1560–1627). Historiographia Linguistica 3(3). 259-272.
Sarasola, Ibon. 1983. Contribución al estudio y edición de textos arcaicos vascos. ASJU 17. 69-212 (Berrargit. in Mitxelena & Sarasola 1989).
Sainthill, Samuel. 1661. [1661eko martxoan Sir Thomas Browneri zuzendutako eskutitza] (ik. Dodgson 1899; Hidalgo argitaratzeko a).
Sevilla, Julia. 1993. Fuentes paremiológicas francesas y españolas de la primera mitad del siglo XVII. Revista de Filología Románica 10. 361-373.
Suárez Figaredo, Enrique. 2018. César Oudín - Diálogos muy apacibles. Lemir 22. 235-354. https://parnaseo.uv.es/Lemir/Revista/Revista22/Textos/3_Oudin.pdf.
Voltoire. [c. 1620]. L'Interprect ou Traduction du françois, espagnol & basque. Lyon: A. Rouyer (Berrargit. faksim. Pau: Manucius, 2000. Ed. krit. Lakarra 1997, 1999).
Wackernagel, Jacob. [1892] 2020. On a law of IndoEuropean word order: Über ein Gesetz der indogermanischen Wortstellung. Berlin: Language Science Press.
Zelaieta, Angel. 1988. Rafael Micoleta Çamudio: Modo breu[e] de aprender la lengua vizcayna. Bilbao 1653. Hizkuntza eta Literatura 7. 133-214. http://hedatuz.euskomedia.org/2237/1/07133214.pdf.
Zelaieta, Angel. 1995. Rafael Mikoletaren era llaburra. Bilbo: AEK.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Lan hau Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-LanEratorririkGabe 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.