Hizkuntza aldakortasunaz eta barietateen sailkapenez: aspektu ez-perfektuaren bariazioa Igorreko euskaran
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Argitaratua
2021-03-04
Naia Eguskiza
Iñaki Gaminde
Aitor Iglesias
https://orcid.org/0000-0002-8928-7006
Iñaki Gaminde
Aitor Iglesias
Laburpena
Hizkuntza aldakortasunaren ikerkuntzan barietateen zein informatzaileen sailkapenak egiterakoan metodo kuantitatibo objektiboen baliagarritasuna nabarmentzea da lan honen xedea. Horretarako, Igorreko hiztun gazteek aspektu ez-perfektua egiteko erabiltzen dituzten arau morfo-fonologikoak deskribatu eta aztertu dira. Sistema Konplexu Dinamiko Moldagarrien (SKDM) teoriari jarraiki, azaleko forma hutsen azterketatik harago, azterketa linguistikoaren beharra aldarrikatu ondoren, hiru teknika sailkatzaile erabili dira informatzaileak sailkatzekotan: multzokatze azterketa hierarkikoa, DAE metodoa eta K-batezbestekoen multzokatzea (KM) (logika lausoaren hatsarretan oinarritzen dena). Tekniken azalpenekin batera azterketa osoaren emaitzak ere aurkezten ditugu lanaren amaieran.
Nola aipatu
Eguskiza, Naia, Iñaki Gaminde, eta Aitor Iglesias. 2021. «Hizkuntza Aldakortasunaz Eta Barietateen Sailkapenez: Aspektu Ez-Perfektuaren Bariazioa Igorreko Euskaran». Anuario Del Seminario De Filología Vasca "Julio De Urquijo" 53 (1/2):163-81. https://doi.org/10.1387/asju.22415.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
References
Apalauza, Amaia. 2010. Nafarroako Ipar-Mendebaleko Hizkeren Egitura Geolinguistikoa. Gasteiz: UPV/EHUko doktore tesia.
Aurrekoetxea, Gotzon. 1992. Nafarroako euskara: azterketa dialektometrikoa. Uztaro 5. 59-109.
Aurrekoetxea, Gotzon. 1995. Bizkaieraren egituraketa geolinguistikoa. Leioa: UPV/EHU.
Aurrekoetxea, Gotzon. 2003. Euskalkiak estandarraren uholdepean (Arratiako kasua). In Ahozkotasuna aztergai, 167-177. Bilbo: Mendebalde Kultur Elkartea. http://mendebalde.eus/jardunaldiak/2003/Euskalkiak%20estandarraren%20uholdepean%20(arratiako%20kasua).pdf (2018/05/23).
Aurrekoetxea, Gotzon. 2004. Estandar eta dialektoen arteko bateratze-joerak, ikuspuntu teorikotik begirada bat. Uztaro 50. 45-57.
Aurrekoetxea, Gotzon. 2005. Nafarroako euskararen sailkapenaz. In Pilartxo Etxeberria & Henrike Knörr (arg.), Nerekin yaio nun. Txillardegiri omenaldia, 109-124. Bilbo: Euskaltzaindia.
Aurrekoetxea, Gotzon. 2008. Bariazio soziolinguistikoa Dimako euskaran. Euskalingua 12. 17-26. http://mendebalde.eus/euskalinguak/Euskalingua%2012/Bariazio%20soziolinguistikoa%20dimako%20euskaran.pdf (2018/04/17).
Aurrekoetxea, Gotzon. 2009. Bariazio sinkronikoa aztertzeko metodologia(k). Lapurdum 13. 43-59.
Aurrekoetxea, Gotzon. 2016. Distantzia geografikoaren eta hizkuntza distantziaren arteko korrelazioa. In Gotzon Aurrekoetxea, Jesus Mari Makazaga & Paxi Salaberri (arg.), Hire bordatxoan: Txipi Ormaetxea omenduz, 53-72. Bilbo: UPV/EHU.
Aurrekoetxea, Gotzon, Iñaki Gaminde, Leire Gandarias & Aitor Iglesias. 2014. Prosodic variation in the Basque language: intonational areas. In Ana Díaz-Negrillo & Javier Díaz Pérez (arg.), Specialisation and variation in language corpora, 35-51. Berna: International Academic Publishers.
Aurrekoetxea, Gotzon, Leire Gandarias, Iñaki Gaminde & Aitor Iglesias. 2014. Variación prosodica en vasco: areas acentuales. In Yolanda Congosto, Maria Luisa Montero & Antonio Salvador (arg.), Fonética experimental, educación superior e investigación, 11-28. Madril: Arco Libros.
Aurrekoetxea, Gotzon & Jose Luis Ormaetxea. 2006. Euskararen Atlas Sozio-Geolinguistikoa ikerketa proiektua. Euskalingua 9. 157-163.
Aurrekoetxea, Gotzon & Jose Luis Ormaetxea (arg.). 2010. Tools for linguistic variation. Bilbo: UPV/EHU. http://mendebalde.eus/euskalinguak/Euskalingua%209/%22euskararen%20atlas%20sozio-geolinguistikoa%22%20ikerketa-proiektua.pdf (2018/02/13).
Beckner, Clay, Richard Blythe, Joan Bybee, Morten H. Christiansen, William Croft, Nick C. Ellis, John Holland, Jinyun Ke, Diane Larsen‐Freeman & Tom Schoenemann. 2011. La lengua es un sistema adaptativo complejo. Linguistica en la Red 9. 1-25. http://www.linred.es/articulos_pdf/LR_articulo_04092011.pdf (2018/07/20).
Bully, Paola. 2017. Análisis de datos con SPSS: nivel medio. Leioa: UPV/EHU (“Análisis de Datos con SPSS” ikastaroaren apunte argitaragabeak).
Clua, Esteve, Aitor Iglesias, Iker Usobiaga & Miquel Salicru. 2017. Nola identifikatu ezaugarri esanguratsuenak bariazio dialektalean: DiaTech nabarmentzeko aukera. In Aitor Iglesias & Ariane Ensunza (arg.), Gotzon Aurrekoetxea lagunarterik hara, 25-34. Bilbo: UPV/EHU.
de la Fuente, Santiago. 2011. Análisis conglomerados. Madril: Universidad Autónoma de Madrid.
Eguskiza, Naia. 2019. Hizkuntza aldakortasun geo-soziolinguistikoa Arratian. Leioa: UPV/EHUko doktore tesia.
Eguskiza, Naia, Irati de Pablo & Iñaki Gaminde. 2017. Hizkuntz hizkeren sailkapena metodo kuantitatiboen bidez. In Cristina Arriaga & Asier Romero (arg.), XXIV. Psikodidaktikako ikerkuntza jardunaldiak, 403-416. Bilbo: UPV/EHU.
Eguskiza, Naia, Lorea Unamuno & Aitor Iglesias. 2018. Hizkuntza-bariazioa Igorreko hizkeran. In Aintzane Etxebarria, Aitor Iglesias, Hiart Legarra & Asier Romero (arg.), Traineru bete lagun, 387-396. Bilbo: UPV/EHU.
Ellis, Nick C. 2011. The emergence of language as a complex adaptive system. In James Simpson (arg.), Routledge Handbook of Applied Linguistics, 666-679. Londres: Routledge.
Ensunza, Ariane. 2015. Busturialdeko euskararen hizkuntza-aldakortasuna denboran eta espazioan. Gasteiz: UPV/EHUko doktore tesia.
Etxebarria, Aintzane, Iñaki Gaminde, Ander Olalde & Ursua Gaminde. 2016. Hizkuntza aldakortasuna Larrabetzuko aditz morfologian. In Aitor Iglesias, Asier Romero & Ariane Ensunza (arg.), Linguistic variation in the Basque language and education – II / Euskararen bariazioa eta bariazioaren irakaskuntza – II, 104-119. Bilbo: UPV/EHU. https://web-argitalpena.adm.ehu.es/pasa_pdf.asp?File=UHPDF164658 (2018/06/03).
Gaminde, Iñaki. 2002. Bizkaiko euskararen ezaugarri fonologiko batzuen inguruan. Euskalingua 1. 1-14. http://mendebalde.eus/euskalinguak/Euskalingua%201/Bizkaiko%20euskararen%20ezaugarri%20fonologikoak.pdf (2018/09/29).
Gaminde, Iñaki. 2007. Bizkaian zehar: euskararen ikuspegi orokorra. Bilbo: Mendebalde Kultura Alkartea & Bizkaiko Foru Aldundia.
Gaminde, Iñaki. 2010. Bizkaiko gazteen prosodiaz: euskaraz eta gaztelaniaz. Bilbo: Mendebalde Kultura Alkartea & Bizkaiko Foru Aldundia.
Gaminde, Iñaki, Aintzane Etxebarria, Naia Eguskiza, Asier Romero & Lorea Unamuno. 2016. Lexikoaren bariazioa eta multzokatze-azterketa. Euskalingua 28. 19-32. http://mendebalde.eus/euskalinguak/Euskalingua%2028/Lexikoaren%20bariazioa%20eta%20multzokatze-azterketa.pdf (2018/06/04).
Gaminde, Iñaki, Asier Romero, Hiart Legarra. 2012. Gramatika eta hizkuntza bariazioa Bermeon. Bermeo: Bermeoko Udala.
Gaminde, Iñaki, Asier Romero, Aintzane Etxebarria & Naia Eguskiza. 2016. Bizkaiko aditz laguntzaileen bilakaeraren azterketaz. In Aitor Iglesias, Asier Romero & Ariane Ensunza (arg.), Linguistic variation in the Basque language and education – II / Euskararen bariazioa eta bariazioaren irakaskuntza – II, 120-141. Bilbo: UPV/EHU. https://web-argitalpena.adm.ehu.es/pasa_pdf.asp?File=UHPDF164658 (2018/06/03).
Gaminde, Iñaki, Naia Eguskiza, Asier Romero & Aintzane Etxebarria. 2017. Informatzaileen sailkapenerako arazo metodologiko batzuen gainean. In Lorea Unamuno, Asier Romero, Aintzane Etxebarria & Aitor Iglesias (arg.), Linguistic variation in the Basque language and education – III / Euskararen bariazioa eta bariazioaren irakaskuntza – III, 29-42. Bilbo: UPV/EHU. https://web-argitalpena.adm.ehu.es/pasa_pdf.asp?File=UHPDF187987 (2018/10/16).
Gaminde, Iñaki, Naia Eguskiza, Aitor Iglesias & Lorea Unamuno. 2017. Sexuaren eragina Igorreko afrikatu bizkarkarien tasun akustikoetan. Euskalingua 30. 6-12. http://mendebalde.eus/euskalinguak/Euskalingua%2030/Sexuaren%20eragina%20Igorreko%20afrikatu%20bizkarkarien%20tasun%20akustikoetan.pdf (2018/10/16).
Gell-Mann, Murray. 1994. El quark y el jaguar: Aventuras en lo simple y lo complejo. Bartzelona: Tusquets.
Iglesias, Aitor. 2014. Igorreko hizkeraren azterketa dialektologikoa. Gasteiz: UPV/EHUko doktore tesia.
Iglesias, Aitor, Naia Eguskiza, Iñaki Gaminde & Lorea Unamuno. 2017. Igorreko azentuaren korrelatu akustikoez. In Aitor Iglesias, Asier Romero, Aintzane Etxebarria & Lorea Unamuno (arg.), Linguistic variation in the Basque language and education – III / Euskararen bariazioa eta bariazioaren irakaskuntza – III, 73-86. Bilbo: UPV/EHU. https://web-argitalpena.adm.ehu.es/pasa_pdf.asp?File=UHPDF187987 (2018/10/16).
Leonard, Jean Leo, Els Heinsalu, Marco Patriarca, & Pierre Darlu. 2015. Modeling regional variation from EAS: Complexity and communal aggregates. In Gotzon Aurrekoetxea, Asier Romero & Aintzane Etxebarria (arg.), Linguistic variation in the Basque language and education – I / Euskararen bariazioa eta bariazioaren irakaskuntza – I, 73-86. Bilbo: UPV/EHU. https://web-argitalpena.adm.ehu.es/pasa_pdf.asp?File=UHPDF152784 (2018/10/16).
López García, Pedro & Denisse Argote. 2009. Lógica difusa: un método de clasificación de materiales arqueológicos. Arqueología 40. 96-114.
López Rivera, Juan José. 2013. Aplicación del marco de los sistemas complejos adaptativos a un modelo de variación lingüística. Moenia 19. 5-24.
Lujanbio, Oihana. 2016. Hizkuntza-aldakortasuna euskaran. Nafarroa ipar-mendebaldeko bi udalerritan egindako azterketa. Gasteiz: UPV/EHUko doktore tesia.
Moreno Cabrera, Juan Carlos. 2008. El nacionalismo lingüístico. Una ideología destructiva. Bartzelona: Ediciones Peninsula.
Pérez López, César. 2005. Métodos estadísticos avanzados con SPSS. Madril: Thomson.
Zuazo, Koldo. 2017. Mendebaleko euskara. Donostia: Elkar.
Aurrekoetxea, Gotzon. 1992. Nafarroako euskara: azterketa dialektometrikoa. Uztaro 5. 59-109.
Aurrekoetxea, Gotzon. 1995. Bizkaieraren egituraketa geolinguistikoa. Leioa: UPV/EHU.
Aurrekoetxea, Gotzon. 2003. Euskalkiak estandarraren uholdepean (Arratiako kasua). In Ahozkotasuna aztergai, 167-177. Bilbo: Mendebalde Kultur Elkartea. http://mendebalde.eus/jardunaldiak/2003/Euskalkiak%20estandarraren%20uholdepean%20(arratiako%20kasua).pdf (2018/05/23).
Aurrekoetxea, Gotzon. 2004. Estandar eta dialektoen arteko bateratze-joerak, ikuspuntu teorikotik begirada bat. Uztaro 50. 45-57.
Aurrekoetxea, Gotzon. 2005. Nafarroako euskararen sailkapenaz. In Pilartxo Etxeberria & Henrike Knörr (arg.), Nerekin yaio nun. Txillardegiri omenaldia, 109-124. Bilbo: Euskaltzaindia.
Aurrekoetxea, Gotzon. 2008. Bariazio soziolinguistikoa Dimako euskaran. Euskalingua 12. 17-26. http://mendebalde.eus/euskalinguak/Euskalingua%2012/Bariazio%20soziolinguistikoa%20dimako%20euskaran.pdf (2018/04/17).
Aurrekoetxea, Gotzon. 2009. Bariazio sinkronikoa aztertzeko metodologia(k). Lapurdum 13. 43-59.
Aurrekoetxea, Gotzon. 2016. Distantzia geografikoaren eta hizkuntza distantziaren arteko korrelazioa. In Gotzon Aurrekoetxea, Jesus Mari Makazaga & Paxi Salaberri (arg.), Hire bordatxoan: Txipi Ormaetxea omenduz, 53-72. Bilbo: UPV/EHU.
Aurrekoetxea, Gotzon, Iñaki Gaminde, Leire Gandarias & Aitor Iglesias. 2014. Prosodic variation in the Basque language: intonational areas. In Ana Díaz-Negrillo & Javier Díaz Pérez (arg.), Specialisation and variation in language corpora, 35-51. Berna: International Academic Publishers.
Aurrekoetxea, Gotzon, Leire Gandarias, Iñaki Gaminde & Aitor Iglesias. 2014. Variación prosodica en vasco: areas acentuales. In Yolanda Congosto, Maria Luisa Montero & Antonio Salvador (arg.), Fonética experimental, educación superior e investigación, 11-28. Madril: Arco Libros.
Aurrekoetxea, Gotzon & Jose Luis Ormaetxea. 2006. Euskararen Atlas Sozio-Geolinguistikoa ikerketa proiektua. Euskalingua 9. 157-163.
Aurrekoetxea, Gotzon & Jose Luis Ormaetxea (arg.). 2010. Tools for linguistic variation. Bilbo: UPV/EHU. http://mendebalde.eus/euskalinguak/Euskalingua%209/%22euskararen%20atlas%20sozio-geolinguistikoa%22%20ikerketa-proiektua.pdf (2018/02/13).
Beckner, Clay, Richard Blythe, Joan Bybee, Morten H. Christiansen, William Croft, Nick C. Ellis, John Holland, Jinyun Ke, Diane Larsen‐Freeman & Tom Schoenemann. 2011. La lengua es un sistema adaptativo complejo. Linguistica en la Red 9. 1-25. http://www.linred.es/articulos_pdf/LR_articulo_04092011.pdf (2018/07/20).
Bully, Paola. 2017. Análisis de datos con SPSS: nivel medio. Leioa: UPV/EHU (“Análisis de Datos con SPSS” ikastaroaren apunte argitaragabeak).
Clua, Esteve, Aitor Iglesias, Iker Usobiaga & Miquel Salicru. 2017. Nola identifikatu ezaugarri esanguratsuenak bariazio dialektalean: DiaTech nabarmentzeko aukera. In Aitor Iglesias & Ariane Ensunza (arg.), Gotzon Aurrekoetxea lagunarterik hara, 25-34. Bilbo: UPV/EHU.
de la Fuente, Santiago. 2011. Análisis conglomerados. Madril: Universidad Autónoma de Madrid.
Eguskiza, Naia. 2019. Hizkuntza aldakortasun geo-soziolinguistikoa Arratian. Leioa: UPV/EHUko doktore tesia.
Eguskiza, Naia, Irati de Pablo & Iñaki Gaminde. 2017. Hizkuntz hizkeren sailkapena metodo kuantitatiboen bidez. In Cristina Arriaga & Asier Romero (arg.), XXIV. Psikodidaktikako ikerkuntza jardunaldiak, 403-416. Bilbo: UPV/EHU.
Eguskiza, Naia, Lorea Unamuno & Aitor Iglesias. 2018. Hizkuntza-bariazioa Igorreko hizkeran. In Aintzane Etxebarria, Aitor Iglesias, Hiart Legarra & Asier Romero (arg.), Traineru bete lagun, 387-396. Bilbo: UPV/EHU.
Ellis, Nick C. 2011. The emergence of language as a complex adaptive system. In James Simpson (arg.), Routledge Handbook of Applied Linguistics, 666-679. Londres: Routledge.
Ensunza, Ariane. 2015. Busturialdeko euskararen hizkuntza-aldakortasuna denboran eta espazioan. Gasteiz: UPV/EHUko doktore tesia.
Etxebarria, Aintzane, Iñaki Gaminde, Ander Olalde & Ursua Gaminde. 2016. Hizkuntza aldakortasuna Larrabetzuko aditz morfologian. In Aitor Iglesias, Asier Romero & Ariane Ensunza (arg.), Linguistic variation in the Basque language and education – II / Euskararen bariazioa eta bariazioaren irakaskuntza – II, 104-119. Bilbo: UPV/EHU. https://web-argitalpena.adm.ehu.es/pasa_pdf.asp?File=UHPDF164658 (2018/06/03).
Gaminde, Iñaki. 2002. Bizkaiko euskararen ezaugarri fonologiko batzuen inguruan. Euskalingua 1. 1-14. http://mendebalde.eus/euskalinguak/Euskalingua%201/Bizkaiko%20euskararen%20ezaugarri%20fonologikoak.pdf (2018/09/29).
Gaminde, Iñaki. 2007. Bizkaian zehar: euskararen ikuspegi orokorra. Bilbo: Mendebalde Kultura Alkartea & Bizkaiko Foru Aldundia.
Gaminde, Iñaki. 2010. Bizkaiko gazteen prosodiaz: euskaraz eta gaztelaniaz. Bilbo: Mendebalde Kultura Alkartea & Bizkaiko Foru Aldundia.
Gaminde, Iñaki, Aintzane Etxebarria, Naia Eguskiza, Asier Romero & Lorea Unamuno. 2016. Lexikoaren bariazioa eta multzokatze-azterketa. Euskalingua 28. 19-32. http://mendebalde.eus/euskalinguak/Euskalingua%2028/Lexikoaren%20bariazioa%20eta%20multzokatze-azterketa.pdf (2018/06/04).
Gaminde, Iñaki, Asier Romero, Hiart Legarra. 2012. Gramatika eta hizkuntza bariazioa Bermeon. Bermeo: Bermeoko Udala.
Gaminde, Iñaki, Asier Romero, Aintzane Etxebarria & Naia Eguskiza. 2016. Bizkaiko aditz laguntzaileen bilakaeraren azterketaz. In Aitor Iglesias, Asier Romero & Ariane Ensunza (arg.), Linguistic variation in the Basque language and education – II / Euskararen bariazioa eta bariazioaren irakaskuntza – II, 120-141. Bilbo: UPV/EHU. https://web-argitalpena.adm.ehu.es/pasa_pdf.asp?File=UHPDF164658 (2018/06/03).
Gaminde, Iñaki, Naia Eguskiza, Asier Romero & Aintzane Etxebarria. 2017. Informatzaileen sailkapenerako arazo metodologiko batzuen gainean. In Lorea Unamuno, Asier Romero, Aintzane Etxebarria & Aitor Iglesias (arg.), Linguistic variation in the Basque language and education – III / Euskararen bariazioa eta bariazioaren irakaskuntza – III, 29-42. Bilbo: UPV/EHU. https://web-argitalpena.adm.ehu.es/pasa_pdf.asp?File=UHPDF187987 (2018/10/16).
Gaminde, Iñaki, Naia Eguskiza, Aitor Iglesias & Lorea Unamuno. 2017. Sexuaren eragina Igorreko afrikatu bizkarkarien tasun akustikoetan. Euskalingua 30. 6-12. http://mendebalde.eus/euskalinguak/Euskalingua%2030/Sexuaren%20eragina%20Igorreko%20afrikatu%20bizkarkarien%20tasun%20akustikoetan.pdf (2018/10/16).
Gell-Mann, Murray. 1994. El quark y el jaguar: Aventuras en lo simple y lo complejo. Bartzelona: Tusquets.
Iglesias, Aitor. 2014. Igorreko hizkeraren azterketa dialektologikoa. Gasteiz: UPV/EHUko doktore tesia.
Iglesias, Aitor, Naia Eguskiza, Iñaki Gaminde & Lorea Unamuno. 2017. Igorreko azentuaren korrelatu akustikoez. In Aitor Iglesias, Asier Romero, Aintzane Etxebarria & Lorea Unamuno (arg.), Linguistic variation in the Basque language and education – III / Euskararen bariazioa eta bariazioaren irakaskuntza – III, 73-86. Bilbo: UPV/EHU. https://web-argitalpena.adm.ehu.es/pasa_pdf.asp?File=UHPDF187987 (2018/10/16).
Leonard, Jean Leo, Els Heinsalu, Marco Patriarca, & Pierre Darlu. 2015. Modeling regional variation from EAS: Complexity and communal aggregates. In Gotzon Aurrekoetxea, Asier Romero & Aintzane Etxebarria (arg.), Linguistic variation in the Basque language and education – I / Euskararen bariazioa eta bariazioaren irakaskuntza – I, 73-86. Bilbo: UPV/EHU. https://web-argitalpena.adm.ehu.es/pasa_pdf.asp?File=UHPDF152784 (2018/10/16).
López García, Pedro & Denisse Argote. 2009. Lógica difusa: un método de clasificación de materiales arqueológicos. Arqueología 40. 96-114.
López Rivera, Juan José. 2013. Aplicación del marco de los sistemas complejos adaptativos a un modelo de variación lingüística. Moenia 19. 5-24.
Lujanbio, Oihana. 2016. Hizkuntza-aldakortasuna euskaran. Nafarroa ipar-mendebaldeko bi udalerritan egindako azterketa. Gasteiz: UPV/EHUko doktore tesia.
Moreno Cabrera, Juan Carlos. 2008. El nacionalismo lingüístico. Una ideología destructiva. Bartzelona: Ediciones Peninsula.
Pérez López, César. 2005. Métodos estadísticos avanzados con SPSS. Madril: Thomson.
Zuazo, Koldo. 2017. Mendebaleko euskara. Donostia: Elkar.
Zenbakia
Atala
Artikuluak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Lan hau Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-LanEratorririkGabe 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.